«نظریة فرهنگی» میراث اندیشة مدرن است، ولیکن غلبه زیستوارة مدرن ما را بر آن میدارد تا از خاستگاه حکمی خویش، راجع به امکانِ نوعی طرحِ بحث از آن، اندیشه کنیم. به نظر میرسد در فلسفة سهروردی، مؤلّفههایی وجود دارند که امکان نوعی گفتوگوی معنادار را برای ما در این حوزه فراهم میسازد. فلسفة اشراق سهروردی از آغاز خود، در پی آن است که ضرورت هستیشناختی خویش را در نسبت با علم الهی تأمین سازد. طرح سهروردی در مسئلة علم الهی، به ضرورت، طرح یک علم النفس اشراقی، تبیینی از عالم مثال به مثابة ظرف حیاتِ نفس، و بحث از نسبت میان عوالم را به میان میآورد. از سوی دیگر، عالم مثال وعاء مثُل معلقهای است که در عین جزئیت، وحدت و ضرورت همه امور مادون خویش را تأمین میکنند. طباع تام، که در ظرف مثال دیدار میشود، بستر ضروریِ «من» برای هرگونه سلوک نفس از آغاز تا پایان است و از این رو، آغاز و انجام هر هویت بشری به شمار میآید. بنابراین، به مدد طرح سهروردی، میتوان از فرهنگ در معنایی بسیار گسترده و هستیشناسانه گفتوگو کرد؛ نحوة تبیین سهروردی از عالم مثال و تبیین آن به نحوی که قلمرو نفس را تا پایینترین سطح هستی نمودار میسازد، فرهنگ را به مثابة حقیقت همة امور و این بار اموری که حقیقت آنها علم و نور است یا در نورانیت نفس، هویّت مییابند، برای ما به تصویر میکشد. این فرهنگ، فرهنگ بشری نیست، اگرچه مجرای تحقق آن و قوام آن در مراتب گوناگون هستی بر نفس تکیه دارد، لیکن نفسِ فرزانه مجرای این فرهنگ الهی در پیوند با بالاترین مراتب تجرّد است. بنابراین، سرانجام در سهروردی به پیوند فرهنگ و فرزانه خواهیم رسید.
ــــــــــــــــــــــ ، 1368، غرر الفرائد، به اهتمام مهدی محقق، تهران، دانشگاه تهران.
سودی بسنوی، محمد، 1357، شرح سودی بر حافظ، ارومیه، انزلی.
سهروردی، شهابالدین یحیی، 1375الف، آواز پر جبرئیل، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ب، التلویحات اللوحیة و العرشیة، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج1)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ج، حکمة الاشراق، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج2)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375د، رسالة الابراج یا کلمات ذوقیه، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ه، روزی با جماعت صوفیان، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375و، عقل سرخ، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ز، فی حالة الطفولیه، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ح، فی حقیقة العشق یا مونس العشاق، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ط، قصة الغربة الغربیه، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج2)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ی، لغت موران، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ک، المشارع والمطارحات، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج1)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــ ، 1375ل، المقاومات، در: مجموعه مصنّفات شیخ اشراق (ج3)، تصحیح و مقدّمة هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سید عرب، حسین، 1387، «سهروردی از نگاه کربن»، مجموعه مقالات نشست تخصصی مطالعات تطبیقی، حسین کلباسی اشتری (گردآورنده)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شایگان، داریوش، 1384، هانری کربن، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، ترجمة باقر پرهام، چ سوم، تهران، فرزان روز.
شهرزوری، شمسالدین محمد، 1372، شرح حکمة الاشراق، تصحیح حسین ضیایی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
طباطبائی، سیدمحمّدحسین، 1368، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدّمه و پاورقی مرتضی مطهّری، تهران، صدرا.
قطب الدین شیرازی، 1383، شرح حکمة الاشراق، به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کربن، هانری، 1358، ارض ملکوت و کالبد انسان در روز رستاخیز از ایران مزدایی تا ایران شیعی، ترجمة ضیاءالدین دهشیری، تهران، مرکز ایرانی مطالعة فرهنگها.
ـــــــــــ ، 1387). ابن سینا و تمثیل عرفانی. ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: جامی.
ـــــــــــ ، 1369). فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی. ترجمه جواد طباطبایی، تهران: توس.
ـــــــــــ ، 1389، معبد و مکاشفه، ترجمة انشاءالله رحمتی، تهران، سوفیا.
لوری، پییر، 1389، «کربن، آثار و تأثیرات»، ترجمة نگار داوری اردکانی، در: تاریخ فلسفة اسلامی، سید حسین نصر و الیور لیمن، ترجمة جمعی از مترجمان، چ دوم، تهران، حکمت.
معلّمی، حسن، 1386، پیشینه و پیرنگ معرفتشناسی اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
مولانا، جلال الدین محمّد بلخی، 1386، فیه ما فیه، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران، نگاه.
میرداماد، 1367، القبسات، به اهتمام دکتر مهدی محقق و دیگران، تهران، دانشگاه تهران.
ــــــــ ، 1380، جذوات و مواقیت، تصحیح و تعلیق علی اوجبی، تهران، میراث مکتوب.
نوربخش، سیماسادات، 1392، ملّاصدرا و سهروردی؛ بررسی مقایسهای آراء فلسفی، تهران، هرمس.
والبریج، جان، 1375، قطبالدین شیرازی و علم الانوار در فلسفة اسلامی، ترجمة جواد قاسمی، مشهد، آستان قدس رضوی.
یزدانپناه، سید یدالله، 1389، حکمت اشراق (گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهابالدین سهروردی)، تحقیق و نگارش مهدی علیپور، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه .