بررسی چیستی و چالش‌های سوگیری مردانه فعالیت‌های مراکز فرهنگی ـ مذهبی از منظر مدیران فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

2 عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی

3 دانشجوی دکترای ارتباطات دانشگاه تهران و طلبه سطح سوم مطالعات زنان جامعه الزهرا(سلام‌الله‌علیها)

چکیده

نگاهی اجمالی به ویژگی­های فرهنگی قشر مذهبی نشان می­دهد که فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی این قشر، بیشتر سویه مردانه پیدا کرده و اغلب مراکز فرهنگی یا اختصاص به مردان دارند و یا به صورت حاشیه‌ای به زنان می‌پردازند. این مسئله در درازمدت جامعه مذهبی را دچار آسیب کرده و موجب شکاف فرهنگی بین بانوان و همسرانشان شده است. پژوهش پیشرو که به روش دلفی انجام شده است با هدف دستیابی به الگوی مطلوب حضور بانوان در فعالیت‌های فرهنگی به­عنوان کنشگر و یا مخاطب عام در جامعه­ی اسلامی، بر آن است تا در گام نخست، وضعیت کنونی را از منظر مدیران مراکز فرهنگی ـ مذهبی شناسایی و معرفی کند. برای این منظور، نشانگاه‌های اصلی پژوهش، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و حوزه علمیه خواهران در نظر گرفته شد و با بیست مدیر فرهنگی در سطوح کلان و میانی مصاحبه­ی عمیق به عمل آمد. برخی از مدیران بروز چنین مسئله‌ای را حاصل تصورات ذهنی و کلیشه‌های مرسوم در باب زنان می‌دانستند اما عده‌ای، مشکلات عملی این مسیر را، عامل کاهش تمایل به کار با بانوان و برای بانوان تلقی می­کردند. برای این پژوهش چهار خرده­گفتمان، ذیل گفتمان اصلی جامعه مذهبی تعریف شدند: گفتمان تفاوت، گفتمان برابری مجموعی، گفتمان برابری گزاره­ای، گفتمان اتحاد.

کلیدواژه‌ها


احمدی،فضل‌الله و نصیریانی،خدیجه و اباذری، پروانه(1387)، تکنیک دلفی: ابزاری در تحقیق، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، بهار و تابستان.
جانسون، لزلی(۱۳۷۸)، منتقدان فرهنگ، ترجمه ضیاء موحد، طرح نو.
جعفری، محمدتقی(1395)، فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
حبیب پور گتابی، کرم(1394)، انگاره‌های مصرف فرهنگی در بین زنان استان قم، مطالعات راهبردی زنان، سال هجدهم، شماره 69، پاییز.
حقیقی کفاش، مهدی، اسماعیلی، محمدرضا، اکبری، مسعود(1391)، ارزیابی عملکرد در سازمان‌های فرهنگی، تهران: مؤسسه‌ی انتشارات امیرکبیر.
رجب‌زاده، احمد(1381)، مقایسه فعالیت فرهنگی زنان و مردان در ایران، نامه پژوهش فرهنگی،سال هفتم، دوره جدید، شماره 3.
عامری، محسن و همکاران(1393)، موانع مشارکت زنان در فعالیت‌های فرهنگی، مجله مدیریت فرهنگی، شماره تابستان.
مطهری، مرتضی(1389)، نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا.
ملا ابراهیمی، عزت.روشنفکر، اکرم(1388)، نگرشی بر حضور زنان لبنانی در عرصه‌های فرهنگی، پژوهش زنان، شماره زمستان.
نائینی، علی‌محمد(1389)، درآمدی بر مدیریت فرهنگی، انتشارات ساقی.
نقیب السادات، سید رضا و جوادی،عباس(1390)، روش دلفی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 37.
وب‌سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی، طراحی مبانی نظام ارزیابی عملکرد سازمان‌های فرهنگی، تاریخ:1385، آدرس: www.sccr.ir
Lerner, D. (1958). The passing of traditional society: Modernizing the Middle East. New York, NY, US: Free Press.