@article { author = {هاشمیان, سیدمحمدحسین and خورشیدی, سعید}, title = {دلالت های نظریه فرهنگ صدرایی در حوزه خط مشی گذاری فرهنگ}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {7-48}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {دانش خط‌مشی‌گذاری فرهنگ هم‌چون سایر علوم، در پاسخ به مسایل پیش‌روی خود متکی به اصول موضوعه‌ای است که در این دانش مفروض‌الصحه دانسته شده‌اند. مطابق نظر فلاسفه مسلمان، گزاره‌های مذکور فرض‌هایی بدون پشتوانه معرفتی نیستند که به دلایل فرهنگی- تاریخی در اندیشه دانشمندان این علم نهادینه شده باشند بلکه صحت آن‌ها باید در دانش‌های بنیادی‌تری هم‌چون فلسفه، نظریه فرهنگ، خط‌مشی‌گذاری عمومی و... به اثبات رسیده باشد. از این‌رو خط‌مشی‌گذاری فرهنگ، ربط و نسبت وثیقی با دانش‌های فوق برقرار می‌کند به گونه‌ای که تغییر مبنا در دانش‌های فوق موجبات تغییر و تحول در نظریه‌های خط‌مشی‌گذاری فرهنگ را فراهم می‌سازد. مبادی تصوری و تصدیقی برآمده از حکمت متعالیه، این ظرفیت را دارند تا وجود حقیقی فرهنگ و برخی از احکام آن (از قبیل شیوه‌ی تکون، تغییر و تحول) را تبیین نمایند. مطابق این نظام فلسفی، فرهنگ، در حقیقت صورت تنزل‎یافته معنا به عرصه فهم عمومی و رفتارهای مشترک و کنش‎های اجتماعی است. در مقاله جاری، تلاش شده است با بهره‌گیری از «روش‌شناسی بنیادین» پیامدهای منطقی‌ای که پذیرش نظریه فرهنگ صدرایی در عرصه خط‌مشی‌گذاری فرهنگ در پی دارد، بیان گردند.}, keywords = {سیاستگذاری فرهنگ,نظریه فرهنگ صدرایی,مدیریت فرهنگ,فرهنگ حق و باطل,مساله فرهنگی}, url = {https://www.jrcp.ir/article_106949.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_106949_3a94327be354e81931908473983d2d30.pdf} } @article { author = {کرم اللهی, نعمت الله and کلانتری, عبدالحسین and وکیلیان, سید آرش}, title = {ارزشیابی پیوست نگاری فرهنگی حوزه فاوا و پیشنهاد روش شناسی برای اصلاح آن}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {49-74}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {طی سالهای 1390 تا 1395 حدود 8 طرح پژوهشی پیوست فرهنگی در حوزه پروژههای بزرگ و ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات، بخصوص شبکه ملی اطلاعات و همچنین ارتباطات باندپهن اجرا شد که این مقاله با رویکرد «فراارزشیابی بررسیکننده روششناسی» میکوشد به این سؤال پاسخ دهد که مطالعات پیوستنگاری فرهنگی مذکور، از منظر روششناختی تا چه حد از کیفیت علمی لازم برخوردار بوده است و ضعف آنها با چه رویکردی قابل جبران میباشد. مقاله به ارزشیابی آن پژوهشها برمبنای الگوی تیپ پیوستنگاری فرهنگی دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی با استفاده از روش آمیخته به شیوهتحلیل محتوای کیفی جهتدار اسناد پژوهشهای مذکور پرداخته است. براساس نتایج به دست آمده در اغلب موارد الگوی تیپ پیوستنگاری به طور کامل پیروی نشده است، بلکه روش تحقیق آنها عمدتا متکی بر مطالعات کتابخانه-ای و اخذ نظرات خبرگی اشخاص غیرذینفع بوده است که میتوان آن را روش «گردآوری ارتکازی آرای صاحبنظران» نامید. در نهایت، این مقاله پس از ارزشیابی علل ضعفهای کلی حاکم بر این مطالعات و الگوی تیپ پیوستنگاری فرهنگی، روششناسی اصلاح شدهای را پیشنهاد میدهد که مبتنی بر تلقی فرهنگ به عنوان عامل مؤثر نه متأثر در طراحی فناوری، رابطه سیستمی به جای رابطه مکانیستی بین ابعاد مختلف پدیده و بهرهگیری از سازه مفهومی «سیستم اجتماعی-فنی» میباشد. بر این اساس استفاده همزمان از دو روششناسی که عبارتند از «مدل شبکه کارآمدی سیستم»، «چشماندازهای چندگانه» پیشنهاد میشود و علاوه بر آن دو روششناسی و «برنامهریزی تعاملی» و «روششناسی سیستمهای نرم» برای تحلیل و برنامهریزی برای پیوستنگاری فرهنگی سیستمهای اجتماعی پیچیده پیشنهاد میشود.}, keywords = {پیوست فرهنگی,ارزیابی تأثیرات فرهنگی,ارزشیابی,فناوری اطلاعات و ارتباطات,باندپهن}, url = {https://www.jrcp.ir/article_108238.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_108238_eb37e7fceaf40667b06adbd671bd4fbc.pdf} } @article { author = {پورکیانی, محمد and سوزنچی, حسین}, title = {مفهوم «فرهنگ» در گفتمان های سیاستگذاری فرهنگی}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {75-100}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {مقاله حاضر به نشان دادن تناسب رویکردهایی گوناگون مفهوم «فرهنگ» با گفتمان های سیاستگذاری فرهنگی پرداخته و از این رو امکان شناخت و نقد بنیادین این گفتمان ها را فراهم می کند. بدین منظور از روش کتابخانه ای برای جمع آوری داده ها و روش گونه شناسی برای دسته بندی و تحلیل داده ها استفاده شده است. بر اساس مطالعه ادبیات سیاستگذاری، چهار گفتمان برجسته کنترل فرهنگی، تصدی فرهنگی، راهیری فرهنگی و خدمت فرهنگی به عنوان چهارکلان رویکرد سیاستگذاری فرهنگی معرفی شده است. از این سو بررسی تعاریف گوناگون «فرهنگ»، نشان از دو کلان رویکرد «بخشی» و «فراگیر» در فرهنگ دارد که هر کدام از آن ها اقسام گوناگونی را شامل می شوند. در میان گفتمان های سیاستگذاری فرهنگی، سه گفتمان اول(کنترل فرهنگی، تصدی گری فرهنگی، راهبری فرهنگی) رویکرد «بخشی» به فرهنگ دارند. در این میان گفتمان کنترل فرهنگی، فرهنگ را امری مضرّ توصیف کرده و با رویکرد «فرهنگ به مثابه زندان ذهن» بیشترین تناسب را دارد، در مقابل، گفتمان تصدی گری(دولت) و راهبری(بازار)، به کارآمدی فرهنگ توجه دارند. نهایتا گفتمان پست مدرن به تعاریف ذره ای و سیال از فرهنگ نزدیک شده و از رویکرد «فراگیر» به «فرهنگ روزمره» سخن می گوید.}, keywords = {گفتمان سیاستگذاری فرهنگی,فرهنگ,رویکرد بخشی فرهنگ,رویکرد فراگیر فرهنگ}, url = {https://www.jrcp.ir/article_106776.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_106776_d04ded246558f64ff6b877f0950e5ef8.pdf} } @article { author = {همدانی, مصطفی}, title = {نظریة هنجاری در علوم انسانی اسلامی با تاکید بر روش اجتهاد}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {101-128}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {این پژوهه به تحلیل یکی از ساحت‌های بسیار مهم در علوم انسانی اسلامی که ظرفیت زیاد ومنحصر به فردی در به کار انداختن منابع اسلامی برای تولید علوم انسانی دارد یعنی نظریة هنجاری پرداخته است. تحقیق فرارو با روش اسنادی ابتدا نظریة هنجاری را در اصطلاح وتاریخچه وساختار کاویده است وسپس فرایند تولید نظریة هنجاری اسلامی در علوم انسانی را در هفت مرحله تحلیل کرده است: اول، شناخت مشکل اجتماعی؛ دوم، تولید یک پرسش هنجاری؛ سوم، عرضه کردن پرسش هنجاری به مبانی مفهومی علوم انسانی وتحلیل‌های عقلی و پاسخ‌خواهی از ایشان؛ چهارم، تولید پرسش‌های تفصیلی صورت‌بندی‌شده بر اساس مدل مفهومی؛ پنجم، عرضه کردن پرسش هنجاری تفصیلی به متون اسلامی؛ ششم، تولید نظریة هنجاری بر اساس مبانی پاردایمی اسلامی در شش بعد یعنی بیان الگوهای کنشی، الگوهای ترغیبی، الگوهای تحذیری، بیان هنجارها، بیان آثار و بیان محتوا؛ هفتم، عرضة دوسویة نظریة هنجاری و واقعیت عینی بر یکدیگر. تولید سازه‌های مفهومی و بالاخره ارائة مدلی از تولید نظریة هنجاری بر مبنای روش اجتهاد ونقش روش اجتهاد در چرخة تولید علم واتصال نظریة هنجاری به دست‌آمده به نظریة اثباتی وتفسیری، نوآوری این تحقیق است؛ همچنین ابعاد تعامل فقه واخلاق (به عنوان دانش‌های هنجاری اسلامی) با نظریة هنجاری در علوم انسانی اسلامی در چهار محور تحلیل شده ودر نهایت، نوآوری‌های تحقیق را در مقایسه با نظریه‌های موسوم به نظریة هنجاری ارائه شده است.}, keywords = {نظریه‌پردازی,نظریة هنجاری,روش اجتهاد,نظریه‌پردازی علوم انسانی اسلامی,روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی}, url = {https://www.jrcp.ir/article_108534.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_108534_0e8578781d8789db492cc148c81c5833.pdf} } @article { author = {بنی اسد, رضا and جعفرزاده, مجتبی}, title = {طراحی الگوی روش‌شناختیِ مستند‌سازی دانش و تجربه‌های مدیریت و فرماندهی شهیدان دفاع مقدس}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {129-160}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {فرماندهی و مدیریت در دوران دفاع مقدس، گنجینه‌ای ارزشمند و مملو از دانش‌ها، تجربه‌ها و نوآوری‌ها بوده که حفظ، نگهداری و اشاعه آن، امری مهم و ضروری است. از جمله بخش‌های مهم این گنجینه‌ی گران‌بها، تجربه‌های حاصل از مدیریت موفق و اثربخش فرماندهان شهید دفاع مقدس است که در صورت استخراج و بهره‌برداری صحیح از آن‌ها، می‌توان به الگوهای ارزش‌محور و بومی برای اداره سطح خرد و کلان کشور دست یافت. به منظور مستند‌سازی تجربه‌ها و کشف اصول مدیریتی حاکم، مشکلاتی همچون نبود روش‌های شناخته‌شده مستند‌سازی، تجربه‌نگاری ناقص، عدم شناخت از فرآیند تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار و حتی عدم اطلاع از نحوه مستند‌سازی وجود دارد؛ مسئله اصلی این پژوهش، عدم وجود الگوی روش‌شناختی برای مستند‌سازی دانش و تجربه فرماندهی و مدیریت شهدای دفاع مقدس‌ است. پژوهش حاضر از حیث هدفِ کلان بنیادی، از نظر منطق استقرایی، از نظر رویکرد کیفی و از نظر گردآوری داده‌ها به صورت چند‌روشی انجام شد. به منظور طراحی الگوی روش‌شناختیِ مستند‌سازی، 20 مصاحبه کیفی و 25 گروه کانونی با اعضای 5 تا 8 نفر انجام شد. نمونه‌گیری این پژوهش به صورت هدفمند بوده و تحلیل داده‌ها با روش تحلیل مضمون صورت می‌گیرد. سرانجام، با تجزیه‌وتحلیل یافته‌های حاصل از پژوهش، ابعاد الگوی روش‌شناختی برای مستند‌سازی دانش و تجربه‌های مدیریت و فرماندهی شهیدان دفاع مقدس شناسایی شد؛ این ابعاد شامل بعد فرآیندی، بعد اجرایی، بعد نظارتی و بعد زمینه‌ای (‌محیطی)‌ است.}, keywords = {مستند‌سازی تجربه‌ها,مدیریت دانش,شهدا,دفاع مقدس,روش‌شناسی مستندسازی}, url = {https://www.jrcp.ir/article_106777.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_106777_fe4efd6a5b08cf28f91a6ff6e1155503.pdf} } @article { author = {اسعدی, مریم and مستقیمی, مهدیه السادات}, title = {بررسی ابتناء سیاستگذاری فرهنگی بر زیرساخت های فکری در مطالعه موردی مساله اخلاقی توبه از دیدگاه ملاصدرا}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {161-184}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {سیاستگذاری فرهنگی در ترویج مسائل اخلاقی در امتداد اندیشه‌های بنیادین فلسفی امری ضروری است این مقاله ضمن ارائه تبیینی از این مدعی درمطالعه موردی مسئله توبه نشان می دهد که چگونه مباحث انتزاعی فلسفه صدرایی از طریق حکمت مدنی می تواند کاربردی شده و به پیشنهاد هایی در زمینه خط مشی گذاری در فرهنگ توبه بر اساس دیدگاه های علم النفسی و معرفت شناسی صدرایی با روش توصیفی- تحلیلی- استنباطی دست یابد .توبه از دیدگاه صدرا دارای سه مؤلفه معرفت، ندامت و اراده است. پس از تبیین فلسفی این موارد ثابت شده معرفت به ضرر گناه و نفع توبه که از آن تعبیر به انگاره می شود به عنوان اصلی ترین مؤلفه توبه تلقی می شود. تحلیل های فلسفی صدرایی می تواند نشان دهد که مراتب ندامت و اراده در توبه تابعی از مراتب معرفت است و معرفت شهودی مبتنی بر فطرت می تواند در سطح کمی و کیفی بیشترین تأثیر را در انگیزش افراد به سوی توبه داشته باشد و از این جهت در راستای شکوفایی معرفت شهودی برنامه ریزی های فرهنگی باید منعطف بر تکوین و تکامل معرفت شهودی باشد.با توجه به اهمیت انگاره هایی که افراد در جوامع نسبت به ضررهای گناهان و منفعت توبه دارند باید علاوه بر راه های ایجاد "معرفت یقینی" و علاوه بر در نظر گرفتن مسئله "احتمال معرفت‌شناختی" باید به انگاره‌های مربوط به صور خیال توجه ویژه ای نمود و برای گسترش و تعمیق معرفت شهودی فطری تلاش کرد}, keywords = {توبه,اخلاق انگاره,معرفت,ملاصدرا,سیاست فرهنگی}, url = {https://www.jrcp.ir/article_106778.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_106778_e219351b1642e8bd324592e5ed8582c4.pdf} } @article { author = {دهقانپورفراشاه, طیبه and فتحی, ابراهیم}, title = {بررسی سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {165-212}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {مقاله حاضر به بررسی دو مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی و رابطه میان آن دو می‌پردازد. ازاین‌رو چیستی مفاهیم مذکور، باهدف درک ارتباط معانی دو اصطلاح سرمایه فرهنگی و رشد در پژوهش حاضر مدنظر می‌باشد.لذا در یک مطالعه اسنادی پس از مرور و تفکیک رویکردهای مختلف مفهومی در بسط نظری سرمایه فرهنگی و دسته‌بندی و تشریح آن‌ها، اصطلاح سرمایۀ فرهنگی و ابعاد آن در آثار بوردیو تبیین، و سپس به تبیین مفهوم رشد و تحلیل آن مبتنی بر سیاق مفهوم، و مفهوم متضاد از نگاه آموزه‌های دینی، و درنهایت درک رابطه معنایی آن‌ها پرداخته می‌شود. مرور پژوهش‌های خارجی نشان داده که مفهوم سرمایه فرهنگی در هر دوره‌ای، با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه، توسط محققان بازنگری شده، درحالی‌که در پژوهش‏های داخلی، مفهوم سرمایۀ فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیم‌بندی بوردیویی به‌طور یکسان( بدون بازنگری) وبی توجه به معرفت فرهنگی مورداستفاده قرارگرفته است. درواقع، سرمایه یا رشد فرهنگی(در یک نگاه ترجمه‌ای) دارا بودن سرمایه انسانی الهی است؛ مسئله‌ای که در ادبیات بوردیو وجود نداشته، بلکه نگاه انتقادی بدان است. اما در تعالیم دینی، سرمایه فرهنگی دارایی و ظرفیت وجودی و کشش درونی به‌سوی رشد با دو شاخصه عام معرفت و شریعت(دین) مدنظر است.}, keywords = {"سرمایه فرهنگی","بوردیو","ابعاد سرمایه فرهنگی"," رشد","شاخصه‌های رشد"}, url = {https://www.jrcp.ir/article_108302.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_108302_70d8b1e830d4fd651fb152a90570e811.pdf} } @article { author = {روشنایی, پرهام and امامی, سید مجید}, title = {مدیریت تصویر قیام عاشورا در افکار عمومی شیعیان: سیره امام صادق(ع) در نسبت با تغییرات فرهنگی}, journal = {دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی}, volume = {7}, number = {1}, pages = {213-239}, year = {2020}, publisher = {شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی}, issn = {2423-7124}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {مدیریت و هدایت تغییرات فرهنگی یکی از مسائل مهمی است که همواره جنبه‌ای پروبلماتیک برای اندیشمندان دانش اجتماعی داشته است. علاوه بر اندیشمندان دانش اجتماعی، فعالین و دغدغه‌مندان سیاست‌گذاری فرهنگی در انقلاب اسلامی به مسئله مدل اسلامی راهبری تغییرات اجتماعی به عنوان یک مسئله اساسی نگریسته‌اند. از همین رو، اندیشمندان همواره در پی مدلی در جهت هدایت تغییرات فرهنگی بوده‌اند اما به نظر می‌رسد سیره ائمه معصومین به عنوان برجسته‌ترین رهبران اجتماعی تاریخ بشریت ظرف بسیار مناسبی برای استخراج مؤلفه‌های و محورهای هدایت تغییرات فرهنگی بر مدار ارزش‌ها و بنیان‌های نظری و عملی اسلامی باشد. در میان ائمه با توجه به اهمیت مقطع تاریخی زندگان حضرت جعفربن محمد(ع) و خاصتا اقداماتی که ایشان در ترسیم و تصویر حقیقت قیام عاشورا در فضای افکار عمومی جامعه داشته‌اند، از حیث تأثیری که بر فضای اجتماعی آن روزگار تا زمان حال گذاشته‌ است می‌تواند به عنوان موردی خاص مورد واکاوی موشکافانه قرار بگیرد.این مقاله با بررسی سیره امام صادق(ع) ضمن بررسی احادیث وارده از امام صادق پیرامون اباعبدلله الحسین(ع) و قیام ایشان گرداوری از کتاب کامل الزیارات به استخراج مضامین مرتبط با مسئله پرداخته است.پس از تحلیل مضامین مستخرج از روایات، پنج مؤلفه اساسیِ «بازسازی شخصیت امام حسین(ع) در جامعه»، «تغییر نگرش عمومی نسبت به زیارت و اجتماع حول سید الشهدا»، «اشاعه فرهنگ عزداری برای امام حسین»، «صورتبندی غیریت از طریق دشمن شناسی امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) »، «یگانگی، تداوم و تکامل قیام بر حق از امام حسین(ع) تا حضرت قائم» برای مدل راهبری تغییرات فرهنگی استخراج نموده است.}, keywords = {"افکار عمومی","قیام عاشورا","مدیریت تصویر","سیره ارتباطی","تغییر فرهنگی"}, url = {https://www.jrcp.ir/article_106983.html}, eprint = {https://www.jrcp.ir/article_106983_a516d07bb5c4eb76afe80394f83ce0ef.pdf} }