بررسی ابتناء سیاستگذاری فرهنگی بر زیرساخت های فکری در مطالعه موردی مساله اخلاقی توبه از دیدگاه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه فلسفه وکلام اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه قم

چکیده

سیاستگذاری فرهنگی در ترویج مسائل اخلاقی در امتداد اندیشه‌های بنیادین فلسفی امری ضروری است این مقاله ضمن ارائه تبیینی از این مدعی درمطالعه موردی مسئله توبه نشان می دهد که چگونه مباحث انتزاعی فلسفه صدرایی از طریق حکمت مدنی می تواند کاربردی شده و به پیشنهاد هایی در زمینه خط مشی گذاری در فرهنگ توبه بر اساس دیدگاه های علم النفسی و معرفت شناسی صدرایی با روش توصیفی- تحلیلی- استنباطی دست یابد .توبه از دیدگاه صدرا دارای سه مؤلفه معرفت، ندامت و اراده است. پس از تبیین فلسفی این موارد ثابت شده معرفت به ضرر گناه و نفع توبه که از آن تعبیر به انگاره می شود به عنوان اصلی ترین مؤلفه توبه تلقی می شود. تحلیل های فلسفی صدرایی می تواند نشان دهد که مراتب ندامت و اراده در توبه تابعی از مراتب معرفت است و معرفت شهودی مبتنی بر فطرت می تواند در سطح کمی و کیفی بیشترین تأثیر را در انگیزش افراد به سوی توبه داشته باشد و از این جهت در راستای شکوفایی معرفت شهودی برنامه ریزی های فرهنگی باید منعطف بر تکوین و تکامل معرفت شهودی باشد.با توجه به اهمیت انگاره هایی که افراد در جوامع نسبت به ضررهای گناهان و منفعت توبه دارند باید علاوه بر راه های ایجاد "معرفت یقینی" و علاوه بر در نظر گرفتن مسئله "احتمال معرفت‌شناختی" باید به انگاره‌های مربوط به صور خیال توجه ویژه ای نمود و برای گسترش و تعمیق معرفت شهودی فطری تلاش کرد

کلیدواژه‌ها


ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا(1404 ه ق)، معجم مقاییس اللغه، بیروت، جلد 5، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن سینا(1364)، رساله اضحویه (تعلیقات حسین خدیو جم) (چاپ دوم). تهران،اطلاعات.
اشتریان، کیومرث (1381)، روش سیاست‌گذاری فرهنگی، تهران، کتاب آشنا.
پهلوان، چنگیز (1382)، فرهنگ شناسی، تهران، نشر قطره.
تبادکانی، شمس‌الدین محمد (1382)،تسنیم المقربین شرح منازل السائریرن خواجه عبد الله انصاری (چاپ اول) تصحیح: محمد طباطبایی بهبهانی، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
الجوهری، اسماعیل بن حماء(1418)، الصحاح (چاپ اول)، تحقیق، احمدعبدالغفورعطار، جلد 1، بیروت، دارالفکر.
جوادی آملی، عبدالله (1375)، رحیق مختوم (چاپ اول). ج 3، قم، انتشارات اسراء.
جعفری، محمد تقی(1373)، فرهنگ پیرو و فرهنگ پیشرو،بی جا،انتشارات علمی و فرهنگی.
خمینی، روح‌الله (1371)، مبارزه با نفس، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خان محمدی ، یوسف(1386)، دولت وسیاست گذاری فرهنگی از دیدگاه امام خمینی(ره)، بی جا،مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی.
راغب اصفهانی (1392ه ق)، مفردات الفاظ قرآن. تحقیق، ندیم مرعشی، بی‌جا، دارالکاتب العربی.
زبیدی، محمد مرتضی (1414 ه ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق، علی شیری، جلد 9، بیروت، دارالفکر.
شریفی،علیرضا و فاضلی، عبدالرضا (1391)،فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره69.
شیرازی، صدرالدین(1981 م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج 3،4،6، بیروت، دارالحیاء التراث العربی.
ــــــــــــــــــــ (1382)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج 8، تصحیح و تحقیق: رضا اکبریان، تهران، بنیاد حکمت صدرا.
ـــــــــــــــــــ (1417 ه ق)، شواهد الربوبیه فی منهاج السلوکیه (چاپ اول). بیروت، موسسه التاریخ العربی.
ـــــــــــــــــــ (1366)، تفسیر قرآن کریم (چاپ دوم). جلد 5، قم، بیدار.
ـــــــــــــــــــ (1389)، تفسیر قرآن کریم. تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــــــــــــــــ (1378)، اجوبه المسائل. تحقیق: عبدالله شکیبا، تهران، بنیاد حکمت اسلامی.
الطریحی، فخرالدین (1362)، مجمع البحرین (چاپ دوم). تحقیق: احمد حسینی، ج 3، قم، مرتضوی.
طباطبایی، محمدحسین (1434 ه ق)،نهایه الحکمه (چاپ هفتم). تحقیق: عباس علی زارعی سبزواری، قم، موسسه نشر اسلامی.
غزالی، محمد(1988 م)، الاربعین فی اصول‌الدین (چاپ اول). بیروت، دار الکتاب العلمیه.
الفراهیدی، خلیل بن احمد(1414 ه ق)، العین. جلد 3، قم، اسوه.
فیومی، احمد ابن محمد(1425 ه ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی (چاپ اول). جلد 2، قم، دارالهجره.
کاشانی، عزالدین محمود (1381)، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، تصحیح: کعفت کرباسی و دکتر محمدرضا برزگر خالقی، تهران، زوار.
لطیفی، میثم؛ ظهوریان ابوترابی، میثم (1394)،تدوین الگوی ارزیابی شاخص های فرهنگ عمومی در دانشگاه ها،تحقیقات فرهنگی ایران.
محمد بن مکرم ابن منظور(بی‌تا)، لسان العرب. جلد 2، بیروت،موسسه الاعلمی للمطبوعات.
مصطفوی، حسن (1430ه ق)، التحقیق فی کلمات القرآن (چاپ سوم)،جلد1،2،بیروت، دارالکتب العلمیه.
مصباح، مجتبی (1390)، احتمال معرفت‌شناختی، قم، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
نراقی، ملااحمد (1371)، معراج السعاده، بی جا، هجرت.
همایون، محمد هادی و نادر جعفری (1387)، درآمدی بر مفهوم و روش سیاست‌گذاری فرهنگی، اندیشه مدیریت، شماره 2.