فراتحلیل مطالعات دینداری و سرمایه اجتماعی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه کاشان

2 دانشیار دانشگاه کاشان

3 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران- دانشگاه کاشان

چکیده

هدف از پژوهش‌ حاضر، به‌ کارگیری روش فراتحلیل به منظور تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات صورت ‌گرفته پیرامون ارتباط میان دینداری و سرمایه ‌اجتماعی می‌باشد. بدین‌ منظور 20پژوهش انجام شده در بین سالهای 94-1384 در زمینه ارزیابی ارتباط میان دینداری و سرمایه اجتماعی که در فصلنامه ‌های معتبر علمی به چاپ رسیده ‌اند، جهت بررسی انتخاب شدند. پژوهش‌‌های منتخب به روش پیمایشی و با به‌ کارگیری ابزار پیمایش در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌‌اند. در گام نخست ارزیابی پژوهشهای منتخب، مفروضات همگنی و خطای انتشار مورد بررسی قرار گرفتند؛ بر این اساس یافته‌ ها حکایت از ناهمگنی اندازه‌ اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات مورد بررسی داشتند. در مرحله دوم، ضریب اندازه اثر با به‌ کارگیری نسخه دوم نرم افزار CMA مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان دادند که اندازه اثر یا ضریب تأثیر دینداری بر سرمایه اجتماعی معادل ‌388/. می باشد که بر حسب نظام تفسیری کوهن، در حد متوسط ارزیابی می‌‌شود. همچنین نتایج نشان می‌دهد متغیرهای گروه‌های نمونه‌ای و میدان مطالعه می‌توانند در رابطه بین دینداری و سرمایه اجتماعی نقش تعدیل کنندگی را ایفا نمایند. در واقع می‌توان گفت سرمایه اجتماعی در بین کارمندان و دانشجویان بیشتر از شهروندان و نیز در بین مراکز استان و شهرستان بیشتر از تهران متأثر از دینداری است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ایوانز، دیوید(1379)، بررسی مجدد رابطه دین و جرم: اثرات دین، کنترل‌های غیردینی و محیط اجتماعی بر بزهکاری بزرگسالان ، ترجمه علی سلیمی، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی(پژوهشگاه حوزه و دانشگاه)، شماره23، ص142- 178.
  2. بحری‌پور، عباس، ابوالفضل ذوالفقاری، و امیر رستگار خالد(1391)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی(مطالعه موردی شهرستان کاشان)، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال اول، شماره4، ص89- 109.
  3. برگر، پیتر و بریجیت برگر و هانسفرید کلنر(1387)، «ذهن بی‌خانمان؛ نوسازی و آگاهی» ،(ترجمه محمد ساوجی)، تهران، نشر نی
  4. پاتنام، رابرت (1379)، دموکراسی و سنت های مدنی، ترجمه محمد تقی دل فروز، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور.
  5. پیران، پرویز(1392)، مبانی نظری و مفهومی سرمایه اجتماعی، چاپ اول، تهران، نشر علم.
  6. دورکیم،امیل (1360)، «فلسفهوجامعهشناسی»،ترجمهفرحنازخمسه‌ای،تهران:وزارتفرهنگ وآموزشعالی،بنیادفرهنگوهنر.
  7. ذاکری ماهانه، راضیه، علیرضا افشانی، و عباس عسکری ندوشن(1391)، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت در شهر یزد، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 13، شماره3، ص83- 110.
  8. سراج زاده، سیدحسین(1383)، نگرش ها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالت‌های آن برای نظریه سکولار شدن، در کتاب چالش‌های دین و مدرنیته، تهران، طرح نو.
  9. سراج‌زاده، سیدحسین، و محمدرضا پویافر(1386)، مقایسه تجربی سنجه‌های دینداری: دلالت‌های روش‌شناسانه کاربرد سه سنجه در یک جمعیت ،مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هشتم ، شماره 4. ص37- 71.
  10. سراج‌زاده، سید حسین و محمد صدیق محمدی(1390)، «مقایسه تجربی معیارهای دینداری از نظر روحانیون و دانشگاهیان»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره4،ص25-54
  11. شارع پور، محمود(1380)،  فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامد های آن،  نامه انجمن جامعه‌شناسی ایران،  شماره 3، ص 101- 112.
  12. شجاعی باغینی، مهدی(1387)، مبانی مفهومی سرمایه اجتماعی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی.
  13. شجاعی‌زند، علیرضا(1388)، تعریف دین، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره 30، ص 1- 26.
  14. شجاعی‌زند،علیرضا(1384)، مدلی برای سنجش دینداری در ایران ،مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، شماره 1، ص34- 66.
  15. علیوردی نیا، اکبر، محمود شارع‌پور،و مهدی ورمرزیار(1387)، سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری، پژوهش زنان، دوره 6، شماره2، ص107-132.
  16. فتحی، سروش، وکاظم میرمقدم(1394)، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کاهش میزان جرائم؛ مورد مطالعه: جوانان شهرستان شهریار، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال هفتم، شماره اول، ص 1- 22.
  17. فوکویاما، فرانسیس(1379)، پایان نظم سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه غلام عباس توسلی، تهران: انتشارات جامعه ایرانیان.
  18. فوکویاما، فرانسیس(1384)، سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی (از کتاب سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی)، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
  19. فیلد، جان(1386)، سرمایه اجتماعی، ترجمه غلامرضا غفاری و حسن رمضانی، تهران: نشر کویر.
  20. قاسمی، وحید، و زهرا امیری اسفرجانی(1390)، تبیین جامعه شناختی تأثیر دینداری بر سرمایه اجتماعی درون گروهی، مطالعه موردی شهرستان اصفهان، فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، سال22، پیاپی 42، شماره2، ص21- 46.
  21. کتابی، محمود، محمد گنجی، یعقوب احمدی و رضا معصومی(1383)، دین، سرمایه اجتماعی و توسعه اجتماعی فرهنگی، مجله علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 17، شماره2 ، ص169- 192.
  22. کلمن، جیمز(1390)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
  23.  Smidt, C. E. (Ed.), 2003, Religion as social capital: Producing the common good. Baylor University Press.
  24. Stromsnes, K. ,2008, The importance of church attendance and membership of religious voluntary organizations for the formation of social capital, Social Compass, vol.55, No.4, 478-496.
  25. Yeung, A. Birgitta, 2004, An IntricateTriangle—Religiosity, Volunteering, andSocial Capital: The European Perspective, theCase of Finland. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol. 33,No. 3,   401- 422.
  26. Beyer, P ,2003, Social Forms of Religion and Religions in Contemporary Global Society. In the Handbook of the Sociology of Religion. Edited by Michele Dillon. Cambridge University Press.
  27. Pearce, L. and W. G. Axinn ,1998, The Impact of Religious Life onthe Quality of Mother-Child Relations", American Sociological Review, Vol. 63, No. 6, 810-828.
  28. Yeary, K. S,Ounpraseuth. P, Moore. Z, Bursac. and P, Greene, 2012, Religion, Social Capital, and Health , Review of Religious Research, Vol. 54, No. 3 , 331-347
دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 6
بهار و تابستان 1395
صفحه 81-110

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار