نشانه‌شناسی گفتمانی سبک‌زندگی در دهه 1380؛ مطالعه موردی سه سریال درام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه

2 دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

در مقاله پیش‌رو مساله نمودهای تحول سبک زندگی در دهه 1380 مطالعه شده است. از آنجا که رسانه‌ها هم نمودی از واقعیت‌های اجتماعی هستند و هم بر زیست اجتماعی تاثیرگذارند از این رو مطالعه محتوای رسانه‌ای برای شناخت توده از جایگاه بالایی برخوردار است. تلویزیون از توده‌ای‌ترین رسانه‌ها است و مطالعه آن می‌تواند ما را به درک ذائقه توده نزدیک کند. ما در این مقاله پس از انتخاب سه سریال ایرانی با موضوعیت خانواده و در ژانر درام سعی کرده‌ایم مولفه‌های اصلی سبک زندگی در بعد تعاملات اجتماعی(درون و بیرون از خانواده)،الگوی مصرف و چشم‌انداز اخلاقی را به روش نشانه‌شناسی گفتمانی در دهه 1380 مطالعه کنیم و تحولات آن را بازشناسیم. نتایج به دست آمده حاکی از تغییرات قابل توجه در جامعه ایران در دهه 1380 به لحاظ ارزشی و هنجاری است و به نظر می‌رسد که شرایط اجتماعی-سیاسی در بروز این وضعیت تاثیر گذار بوده‌اند. این تحولات در مقایسه با دو دهه 1360 و 1370 سویه منفی دارند.

کلیدواژه‌ها


آزاد ارمکی، تقی(1386) جامعه‌شناسی خانواده ایرانی، سمت.
آزاد ارمکی،تقی(1389) جامعه‌شناسی مناسبات بین نسلی،نشر علم
آزاد ارمکی،تقی و دیگران(1393) عشق و ضد عشق در ایران؛پیدایش الگوهای جدید روابط جنسی پیش از ازدواج در فضاهای شهری در: مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی،جلد هشتم.
اسماعیلی،هادی(1395) مطالعه تحلیلی سبک‌ زندگی مصرف‌گرا از طریق سه فیلم مربوط به دهه‌های 60 و 80 شمسی، فصلنامه رسانه،سال بیست و هفتم،شماره 2.
اعظم‌زاده،منصوره.رجب‌زاده، مریم(1393) افزایش تحصیلات زنان، عدم تعادل در ساختار خانواده و تجربه تضاد و خشونت در زندگی زناشویی در: مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی در ایران، جلد اول.
افروغ،عماد(1380) عماد افروغ در گفتگو با دفتر مطالعات و تحقیقات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران در: مجموعه گفتگوهای هم‌اندیشی بررسی مسائل و مشکلات زنان؛اولویت‌ها و رویکردها، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
بحرانی،محمود(1392) تحلیل آمارهای ازدواج و طلاق زوج‌های ایرانی طی پنج دهه گذشته،فصلنامه جمعیت،شماره 86-85، 1392
پاک کردکندی، هاجر. ربیعی،علی(1392) مطالعه ثبات و تغییرات روابط خانوادگی در دو دهه 1360 و 1380، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی،سال سوم،شماره نهم، زمستان.
توانا، محمدعلی. بیگلری، منیژه(1393) بررسی زمینه‌های سیاسی و جامعه‌شناختی بحران هویت در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران در: مجموعه مقالات دومین همایش آسیب‌های اجتماعی، جلد5.
جنادله،علی. رهنما،مریم(1393) تحولات نگرشی و تغییرات ساختاری پیش ‌روی خانواده متعارف ایرانی(بر اساس تحلیل ثانویه داده‌های ملی) در: مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی ، جلد اول.
حکمت،سپهر(بی‌تا) اصلاحات و براندازی نرم، بی‌جا.
ذکایی،محمد سعید(1387) جامعه‌شناسی جوانان ایران، آگه، چاپ دوم.
رفعت‌جاه،مریم(1393) دختران جوان و آسیب‌های فراغتی در: مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی، جلد دوم.
زیمل، گئورگ(1372) کلان‌شهر و حیات ذهنی، ترجمه یوسف اباذری، نامه علوم اجتماعی، دوره 3، شماره پیاپی1184، فروردین.
ساروخانی،باقر. میرزایی ملکان، محمد(1393) بررسی جامعه‌شناختی نقش گذران اوقات فراغت در برساختن هویت ملی جوانان در: مجموعه مقالات دومین همایش آسیب‌های اجتماعی، جلد5.
سلطانی گردفرامرزی،مهدی. پاکزاد،احمد(1395) بازنمایی طلاق در سینمای دهه 80، مطالعات فرهنگ-ارتباطات،سال هفدهم،شماره سی و سوم،بهار.
سمتی،هادی(1382) شرایط و زمینه‌های گسست نسلی در ایران در: علیخانی،علی‌اکبر، گسست نسل‌ها، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
سیدمن،استیون(1386)کشاکش آراء در جامعه‌شناسی،چاپ اول،تهران، نشر نی.
شمسینی غیاثوند، حسن(1392) سکولاریسم در گفتمان روشنفکران دهه چهارم انقلاب اسلامی ایران،فصلنامه علوم پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، پاییز.
عبداللهیان،حمید(1382) تغییرات فرهنگی و شکاف نسل‌ها در ایران در: علیخانی، علی‌اکبر، گسست نسل‌ها، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
عبدی،عباس(1393) مقایسه برخی از شاخصه‌های نابسامانی اجتماعی(1383-1353) در: مجموعه مقالات همایش آسیب‌های اجتماعی،جلد5.
غیاثوند،احمد(1395) رفتارها و باورهای ایرانیان؛تحلیلی جامعه‌شناختی از چهار دهه دین‌داری در جامعه ایران،فصلنامه علوم اجتماعی،سال 25، شماره 73.
فاضلی،محمد(1382) مصرف و سبک زندگی،چاپ اول، قم، صبح صادق،1382
کوزر، لوئیس آفرد(1387) زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی،  ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دوم، تهران،علمی.
منطقی،مرتضی(1383) رفتارشناسی جوان در دهه‌های سوم و چهارم انقلاب اسلامی، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی،تهران.
مهدوی کنی،محمدسعید(1387) دین و سبک زندگی، چاپ اول، تهران،انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
میرزایی،حسین. امینی، سعیده(1385) تحلیل محتوای پیام‌های بازرگانی تلویزیونی با تأکید بر طبقه اجتماعی و سبک زندگی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 6، پاییز.
وبلن، تورستین(1383) نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد، چاپ اول، تهران،نشر نی.
هاشم‌زهی، نوروز. بهدادمنش،لادن(1393) فراتحلیل پژوهش‌های طلاق در کلان‌شهر تهران در: مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی،جلد اول.
هرسیج،حسین.رفیعی،غلام­عباس(1384) تحولات دهه دوم انقلاب اسلامی و نقش و آن‌ها در پیدایش چالش‌های نظری دهه دوم و سوم، مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، سال هفدهم،شماره 2، تابستان.
Hartley, John (2002) communication, cultural and media studies, Routledge, London and newyourk2002.