3
دانشجوی دکتری فرهنگ وا رتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
چکیده
حکمت متعالیه این ظرفیت را دارد که علوم انسانی هر یک به نوعی از آن بهره گیرند. ارتباطات نیز به عنوان یکی از رشته‌های علوم انسانی، می‌تواند برخی گزاره‌های خود را با استفاده از حکمت متعالیه غنا بخشد. پرسش اصلی تحقیق حاضر آن است که از منظر حکمت متعالیه، در ارتباطات میان انسان‌ها چه رخ می‌دهد؟ برای نیل به پاسخ از روش دلالت پژوهی نظام‌مند استفاده شده است؛ بدین نحو که ابتدا ارتباطات در قالب سه بخش «ادراک معنا»، «انتقال پیام» و «دریافت معنا» صورت‌بندی شده است و سپس دلالت‌های حکمت متعالیه در هر بخش مورد مطالعه قرار گرفته است. بنا بر یافته‌های تحقیق، غالب ارتباط‌گران برای ادراک یک معنای حقیقی جزئی یا کلی، نیازمند عقل فعال هستند و غالب مخاطبان نیز برای دریافت معنای حقیقی مقصود ارتباط‌گر، به عقل فعال وابسته هستند. عقل فعال به موجود مجردی اطلاق می‌شود که در طول اراده الهی، خلق و تدبیر جهان مادی (نقش هستی‌شناختی) و نیز افاضه علوم (نقش معرفت‌شناختی) را بر عهده دارد. هر چقدر طرفین ارتباط، ظرفیت دریافت فیض بیشتری از عقل فعال را داشته باشند، ارتباط کامل‌تری بین دو انسان شکل می‌گیرد. بنابراین، در صورت رخ دادن شکست در ارتباطات، در کنار بررسی عوامل مادی، باید احتمال عدم ارتباط مخاطب با عقل فعال را نیز در نظر داشت ...
حسن‌زاده آملی، حسن(۱۳۹۳)، هزار و یک کلمه، قم: بوستان کتاب.
خامنه‌ای، سیدمحمد(۱۳۸۳)، حکمت متعالیه و ملاصدرا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
دانایی‌فرد، حسن(۱۳۹۵)، «روش‌شناسی مطالعات دلالت پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان‌ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا»، روش‌شناسی علوم انسانی، ش 86، صص 39-72.
سبزواری، ملاهادی(۱۳۷۹)، شرح منظومه، تهران: ناب.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(۱۹۸۱)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة (اسفار)، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عبودیت، عبدالرسول(۱۳۹۳)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران: سمت.
فیسک، جان(۱۳۸۸)، درآمدی بر مطالعات ارتباطی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
محسنیان راد، مهدی(۱۳۹۵)، ارتباط شناسی، ویرایش دوم، تهران: سروش.
)