فراترکیب اثرات جهانی‌شدن بر نهاد علم در بستر جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 معاون پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق ع

2 پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

نظریه جهانی‌شدن یکی از معروف‌ترین نظریات علوم اجتماعی است که با هدف تداوم و تقویت مدرنیته ارائه‌ شده است. هرچند جهانی‌شدن یک واقعیت اجتماعی است ولی صورت‌بندی علمی و ادبیات نظری گسترده‌ی آن، جهت بسط و تقویت تمدن و فرهنگ غرب به کار گرفته‌شده است. پدیده جهانی‌شدن در موضوعات مختلف اجتماعی اثرات مثبت و منفی مختلفی داشته است که البته این اثرات در کشورهای مختلف نیز متفاوت بوده است. در این میان، جهانی‌شدن نهاد علم با پیچیدگی‌های بیشتر و عمیق‌تری مواجه است. در این پژوهش به دنبال فراترکیب اثرات جهانی‌شدن برنهاد علم در جمهوری اسلامی ایران بوده‌ایم و بر همین اساس تمام آثار مربوط به اثرات جهانی‌شدن علم بر مناسبات علمی جمهوری اسلامی که موردتوجه سیاست پژوهان بومی کشورمان قرارگرفته‌اند، به‌وسیله الگوی فراترکیب و روش تحلیل مضمون موردمطالعه قرارگرفته‌اند و بر اساس نتایج آن به فراترکیب اثرات جهانی‌شدن علم دست‌یافته‌ایم. نتایج فراترکیب در چهار رکن اثرات آموزش جهانی‌شدن علم، اثرات پژوهشی جهانی‌شدن علم، اثرات جهانی‌شدن علم بر مدیریت و ساختار دانشگاهی و درنهایت اثرات جهانی‌شدن علم بر فرهنگ علمی کشور، دسته‌بندی‌شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


اسکات، پیتر(1387)، جهانی‌شدن آموزش عالی، ترجمه رضا فاضله، تهران، انتشارات سروش.
اسمیت، کوین­بی ­و کریستوفر دابلیو، لاریمر(1392)، درآمدی بر خط‌مشی گذاری عمومی، ترجمه حسن دانایی‌فرد، تهران، انتشارات صفار.
افضلی، رسول(1380)، بررسی تأثیرات فرایند جهانی‌شدن بر علوم اجتماعی، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره 5، صص18-27.
اوانز، پیترا(1380)، توسعه یا چپاول: نقش دولت در تحول صنعتی، ترجمه عباس زند باف و عباس مخیر، چاپ اول، تهران، نشر طرح نو.
باقری، خسرو(1390)، هویت علم دینی، نگاهی معرفت‌شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران، نشر سازمان چاپ و انتشارات.
پی، پاپیون و بار، یرورمی(1375)، نظام‌های علمی تکنولوژیک نگاه اجمالی به وضعیت جهانی. ترجمه فاضل لاریجانی، فصلنامه رهیافت، شماره 14.صص32-44.
پارسانیا، حمید(1392)، علم و فلسفه، چاپ ششم، قم، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
پردخته، فرهاد و محمدی، فاطمه(1395)، ارائه مدل هویت ایرانی – اسلامی در پدیده جهانی‌شدن نظام آموزشی ایران مبتنی بر مبانی روان‌شناختی برنامه‌ریزی آموزشی و درسی، فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره2/2، صص192-204.
پوراحمدی، حسین(1386) انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران در بازتاب فرایند جهانی‌شدن(همسویی،تعامل،تقابل)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) و موسسه چاپ و نشر عروج.
پور عزت، علی‌اصغر و خواستار، حمزه و طاهری عطار، غزاله و فراحی محمدمهدی(1387)، الگوی مطلوب طراحی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ایران در عصر جهانی‌شدن، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره 40، صص3-22.
تافلر، آلوین(1363)، موج سوم، ترجمه شهین­دخت خوارزمی، چاپ دوم، تهران، نشر نو.
تیسن، ویل­ای­اچ و واکر، وارن­ای(1395)، تحلیل خط‌مشی‌های عمومی، پیشرفت‌های جدید، ترجمه حسن دانایی‌فر و هانیه احمدی، چاپ اول، تهران، انتشارات صفار.
جعفری­هرندی، رضا(1389)بررسی نسبت جهانی‌شدن باتربیت شهروندی، مجله مهندسی فرهنگی،شماره 49-50، صص22-37.
جعفری­هرندی، رضا و وفایی،رضا و نجفی، حسن(1394)، برنامه درسی و آموزش علوم اجتماعی:آموزش جهانی در تعلیمات اجتماعی ایران، رشد آموزش علوم اجتماعی شماره 66، صص14-19.
چیت‌ساز، علی(1389)، مدیریت دولتی نوین در دانشگاه‌ها، اصفهان، انتشارات کنکاش.
حسینی­خامنه‌ای، سیدعلی(1384)، بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
حسینی­خامنه‌ای، سیدعلی(1395)، بیانات در دیدار با معلمان و فرهنگیان.
حکیم­زاده، رضوان(1389)، جهانی‌شدن بین‌المللی شدن آموزش عالی و برنامه‌های درسی میان‌رشته‌ای، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، شماره 8، صص 1-18.
خداوردی، حسن(1391)، جهانی‌شدن آموزش عالی در هزاره سوم مؤلفه‌ها و ابعاد، مجله پژوهش‌های روابط بین‌الملل، شماره 5، صص133-164.
دبلیو، اسکات­ریچارد(1395)، نهاد و سازمان‌ها، ترجمه مینا ده بیگی ، چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت.
زائر کعبه، رحیم(1387) تأثیر جهانی‌شدن بر نظام علمی، رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 39، صص46-56.
سی­سانیال، بیکاس(1379)، نوآوری در مدیریت دانشگاه، ترجمه ویدا میر و عبدالرحیم نوه­ابراهیم، تهران، موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
شولت، یان­آرت(1382)، جهانی‌شدن، ترجمه مسعود کرباسیان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
طباطبایی، (علامه)سیدمحمدحسین(1391)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی: شهید مطهری،جلد2،چاپ21،تهران،انتشارات صدرا.
عابدی­جعفری، حسن و تسلیمی، محمدسعید و فقیهی، ابوالحسن(1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین،روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، مجله اندیشه مدیریت راهبردی، سال5، شماره 2 و10، صص151-198.
فراست­خواه، مقصود(1388)، منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی دانشگاه‌ و آموزشگاه عالی، تهران، نشر نی.
قانعی، محمدامین(1379)، جامعه‌شناسی رشد وافول علم در ایران (دوره اسلامی)، تهران، نشر مدینه.
قلی­پور، آرین(1384)،نهادها و سازمان‌ها(اکولوژی نهادی سازمان)، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
کاستلز، مانوئل(1380)،عصر اطلاعات: قدرت هویت، ترجمه:حسن چاووشیان، تهران، انتشارات طرح نو،جلد نو.
کر، کلارک(1389)، کاربردهای دانشگاه، ترجمه سید­مصطفی حدادی و علی گل­محمدی، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کچوئیان، حسین(1386)، نظریه‌های جهانی‌شدن: پیامد چالش‌های فرهنگ و دین، تهران، نشر نی.
کینگ، روجر(1385)، دانشگاه در عصر جهانی‌شدن، ترجمه محمود سیفی، تهران، مرکز مطالعات جهانی‌شدن.
گیدنز، آنتونی(1379)، جهان رهاشده. گفتارهایی درباره یکپارچگی جهانی. ترجمه علی‌اصغر سعیدی و عبدالوهاب یوسف حاجی، تهران، نشر علم و ادب.
لطفی، تقی و نادمی داوود(1385)، جهانی‌شدن و ایران(ارزیابی جایگاه ایران در فرایند جهانی‌شدن)، علوم اجتماعی، شماره 7، صص119-142.
مرعشی، سیدمنصور و مهرعلیزاده، یدالله و طوسی، طلعت(1392)، جهانی‌شدن و اثرات آن بر اهداف برنامه‌ی درسی نظام آموزشی ایران، علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز،شماره 97، صص51-74.
مطهری، مرتضی(1381)، مجموعه ‌آثار استاد شهید مطهری، جلد19، چاپ سوم، تهران و قم، انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی(1388)، فطرت، چاپ بیستم، تهران، انتشارات صدرا.
مهرعلی­زاده، یدالله(1383)، جهانی‌سازی و نظام‌های آموزش با تأکید بر کشور ایران، تهران، انتشارات رسش.
مهرمحمدی، محمود(1391)، کثرت روش‌شناسی پژوهش افول پوزیتیویسم یا مرگ حقیقت؟، پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت، شماره 3، صص27-46.
واعظی، احمد(1377)، جامعه دینی و جامعه مدنی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
هاولت، مایلک رامش و ام­پرل، آنتونی(2003)، مطالعه خط‌مشی عمومی؛چرخه‌های خط‌مشی و زیر نظام‌های خط‌مشی، ترجمه عباس منوریان، ابراهیم گلشن، تهران، نشر کتاب مهربان.
یار محمدیان، محمدحسین(1382)، تأثیرات جهانی‌شدن بر نظام تعلیم و تربیت و خانواده، مجله پیوند، شماره 290، صص28-35.
یزدان­پور، اسماعیل)1388)، تولید و توزیع دانش در جوامع دانایی، دانشگاه اجتماعی، تهران، ناشر دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی و پژوهشکده فرهنگی و اجتماعی.
Becher T) 1984(. The Cultural View. In : Clark P R (ed).
Braun, Virginia; Clarke, Victoria (2006): Using thematic analysis in psychology. In        Qualitative research in psychology 3 (2), pp. 77–101.
Carter, L. (2008). Globalization and science education: The implications of science in the new economy. Journal of Research in Science Teaching, 45(5), 617-633.
Clark B R) 1963(. faculty Organization and authority. In:
Clark B R(ed) )1987( .The Academic Life: Small Worlds, Different Worlds,The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching,Princeton, New Jerse
Eggins, Heather (2003): Globalization and reform in higher education: McGraw-Hill Education (UK).
 Gebisa Ejeta )2012(. Distinguished Professor of Agronomy, Purdue University, and U.S. Science Envoy, Committee on Global Science Policy and Science Diplomacy; National Research Council, THE NATIONAL ACADEMIES PRESS.
Hall, K. D. (2005). Science, globalization, and educational governance: The political rationalities of the new managerialism. Indiana Journal of Global Legal Studies, 12(1), 153-182.
James, Paul; Tulloch, John (2010): Globalization and culture, Vol. 1: Globalizing communications: London: Sage Publication.
Maringe, F., & Foskett, N. (Eds.). (2012). Globalization and internationalization in higher education: Theoretical, strategic and management perspectives. A&C Black.
Sandelowski, M. & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative research. Springer Publishing Company.
Spring, Joel (2014): Globalization of education: An introduction: Routledge.
 Standler, R. B. (2000). Academic Freedom in the USA. Retrieved on April, 7, 2003.
Stromquist, N. P., & Monkman, K. (Eds.). (2014). Globalization and education: Integration and contestation across cultures. R&L Education.
Tomlinson, John (1999): Globalization and culture: University of Chicago. Press.
 Walsh, D., & Downe, S. (2005). Meta synthesis method for qualitative research: a literature review. Journal of advanced nursing, 50(2), 204-211.
Young, O. R., Berkhout, F., Gallopin, G. C., Janssen, M. A., Ostrom, E., & Van der Leeuw, S. (2006). The globalization of socio-ecological systems: an agenda for scientific research. Global Environmental Change, 16(3), 304-316.
Zimmer, L. (2006). Qualitative meta synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of advanced nursing, 53(3), 311-318.