بررسی رویکرد ممتیک در تبیین تکامل فرهنگ، با تکیه بر آراء دنیل دنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ره

چکیده

مدافعان نظریه تکامل داروینی بر این باورند که نظریه تکامل منحصر به زیست شناسی نیست بلکه تکامل می-تواند در سایر حوزه‌ها مثل فرهنگ هم جاری شود. برای تبیین تکامل فرهنگ، رویکردهای متعددی وجود دارد از بین این رویکردها می‌توان به رویکرد ممتیک اشاره کرد. این نظریه که در اصل توسط ریچارد داوکینز ارائه شد، به دنبال تشبیه بین تکامل در سطح فرهنگی و تکامل زیستی است. مدافعان این رویکرد ادعا می‌کنند همان طور که در تکامل زیستی ژن‌ها هستند که از خود کپی می‌سازند و توضیح می‌دهند که چرا موجودات زنده به والدین خود شبیه هستند، در فرهنگ هم اگر قرار است تکامل یابد، یافتن نوعی از همتاساز فرهنگی که وراثت فرهنگی را توضیح دهد ضروری است. داوکینز با جعل کلمه مم، که هم وزن با ژن می باشد، این نقش را به مم‌ها سپرد. بعد از داوکینز فلاسفه‌ای مثل دنیل دنت این نظریه را جدی گرفت و در کتاب‌های مختلف خود مخصوصا کتاب اخیر خود به نام از" باکتری تا باخ" به شرح و بسط مم پرداخت. وی همچنین تلاش کرده است نقدهای منتقدین بر مم را جمع آوری و پاسخ دهد. در این مقاله ما در صدد هستیم به برسی رویکرد ممتیک بر اساس نگاه دنت بپردازیم. بعد از تعریف فرهنگ و علت طرح ممتیک، به بحث مم-ها از نظر دنت پرداخته می‌شود. سپس اشکالات ممتیک و جواب‌های دنت به این اشکالات آورده می‌شود. در انتها نیز پاسخ‌های دنت مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

کلیدواژه‌ها