واکاوی عوامل موثر بر موفقیت امام جماعت در نظام فرهنگی مسجدمحور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه باقرالعلوم

2 رئیس دانشکده مدیریت دانشکاه امام صادق

3 رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

مسجد به‌عنوان اصیل‌ترین نهاد فرهنگی برخاسته از اندیشه دینی، ظرفیت‌های تاریخی و تمدنی فراوانی در دستیابی به اهداف فرهنگی نظام اسلامی دارد. در صورت سیاست‌گذاری و توجه مناسب به این ظرفیت و محوریت یافتن آن در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، امکان پاسخ‌گوئی به بسیاری از مسائل و مشکلات فرهنگی از این طریق فراهم خواهد شد. ما در این تحقیق به دنبال واکاوی عوامل موثر بر موفقیت امام جماعت در نظام فرهنگی مسجدمحور از دیدگاه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای(مدظله‌العالی) هستیم. در نظام فرهنگی مسجدمحور، شکل‌دهی به باورها، عادات و کنش‌های اجتماعی با محوریت مساجد و با توجه به کارکردهای آن صورت می‌پذیرد. لذا با استفاده از روش تحلیل مضمون بیانات و پیام‌های معظم له پیرامون امام جماعت در مساجد بررسی و مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر استخراج و صورت‌بندی شده‌اند. مضامین فراگیر استخراج‌شده شامل ضرورت حضور امام، نقش امام، نگرش امام، وظایف امام و موانع ایفای شان توسط امام خواهد بود که در ادامه به تبیین مضامین سازمان دهنده ذیل هر یک از مضامین فراگیر خواهیم پرداخت. در صورت ایفای نقش و موفقیت امام جماعت در مسجد می‌توان امیدوار بود کارکردهای مسجد احیا شده و مسجد بتواند نقش محوری خود در نظام فرهنگی را به خوبی ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها


اسکات، ریچارد(1387)، ترجمه دکتر حسن میرزائی اهرنجانی، سازمان­ها: سیستم­های عقلائی، طبیعی و باز، تهران، انتشارات سمت.
بازرگان، عباس(1387)، مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته، تهران، نشر دیدار.
پارسانیا، حمید(1391)،جهان‌های اجتماعی؛ قم: کتاب فردا.
جعفری، محمد حسن(1390)، جایگاه حوزه علمیه در سیاست­گذاری فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی ایران، اسلام و پژوهش های مدیریتی، سال اول، شماره اول، تابستان.
پسران قادر، مجید(1391)، مدیریت اقتضائی تحول،تهران،  مرکز آموزش مدیریت دولتی.
جوادی آملی، عبدالله(1391)، مفاتیح الحیات، چاپ پانزدهم، قم، اسراء.
جوان آراسته، حسین(1386)، کارکرد مسجد در حکومت نبوی، مجله حکومت اسلامی، شماره 43.
حسینی، سید احمد(1384)، طرح ساماندهی فعالیت های فرهنگی دستگاه ها و نهادهای دولتی فرهنگی، تهران، کمیسیون فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
خامنه­ای، سید علی(1383)، شش گفتار در ولایت، چاپ اول، تهران، انتشارات امیرکبیر.
دانایی فرد، حسن،  مهدی الوانی و عادل آذر(1383)، روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار.
رضائی بیرجندی، علی(1382)، جایگاه مسجد در فرهنگ اسلامی، تهران، موسسه فرهنگی ثقلین.
طباطبائی، سید محمد حسین(1417 ق)،المیزان فی تفسیر القران، قم، انتشارات اسلامی جامعه­ی مدرسین حوزه علمیه قم، ج چهارم.
عابدی جعفری، حسن و همکاران(1384)، طراحی مدل مطلوب کارکرد و مدیریت مساجد به عنوان یک سازمان داوطلبانه مذهبی، مجله مصباح، شماره 60.
عابدی جعفری حسن و دیگران(1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود درداده های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنچم، شماره دوم، پاییز و زمستان، شماره پیاپی10.
عباسی، رسول(1391)، تدوین الگوی اثربخش مسجد، دو فصلنامه علمی- تخصصی اسلام و مدیریت، س1، ش 1، بهار و تابستان.
فاضلی، نعمت الله(1387)، مسجد و مدرنیته: مروری تحلیلی و جامعه شناسی به گفتمان های مسجد در ایران. پژوهشنامه ی علوم انسانی و اجتماعی، دوره 8، شماره 1، نیمه اول.
فراهتی، عباسعلی(1382)، مسجد و تاثیرات علمی و اجتماعی آن در جامعه اسلامی (از آغاز اسلام تا پایان حکومت اموی)، چاپ اول، تهران، انتشارات ستاد عالی کانون های فرهنگی هنری مساجد.
کلانتری، سید حمید(گزارش منتشر نشده)، بررسی چالش های فرهنگی اجتماعی نظام اداری، به سفارش کمیسیون اجتماعی دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی
غفاریان، وفا(1379)، شایستگی های مدیریتی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
قلی پور، آرین(1384)، نهادها و سازمانها (اکولوژی نهادی سازمان ها) ، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
لبخندق محسن(1392)، کارکردهای دینی مسجد و تبیین وضعیت فعلی ایران اسلامی در افق تطورات کارکردی مساجد در طول تاریخ، فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی، سال اول، ص 145-176.
مرکز رسیدگی به امور مساجد(1386)، احکام مسجد، قم، انتشارات ثقلین.
مختاریان پور، مجید و دیگران(1392)، موانع اجرای سیاست های فرهنگی کشور طی برنامه های اول تا چهارم توسعه؛ بررسی تجربیات مدیران فرهنگی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال هفتم، شماره اول، بهار و تابستان ، شماره پیاپی 13، صص77-33.
ناظمی، مهدی و همکاران(1394)، مدیریت راهبردی مساجد، تهران، انتشارات آثار فکر.
هیکس، جی، سی ری گولت هربرت (1372)، تئوریهای سازمان و مدیریت، ترجمه کوئل کوهن، انتشارات اطلاعات، تهران.