گونه‌شناسی خط‌مشی‌های صنایع فرهنگی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشگاه امام صادق(علیه السلام)

3 گروه پژوهشی اقتصاد فرهنگ مدرس دانشگاه علامه

چکیده

عدم نگاه کارشناسی و علمی در خط‌مشی‌گذاری اقتصاد فرهنگ و صنایع فرهنگی کشور موجب شده در این عرصه شاهد بازدهی و خروجی معتنابهی نبوده و همچنین فعالین این حوزه در فعالیت خود با موانع مختلفی روبرو باشند. صنایع فرهنگی که مواردی چون موزه‌، کتابخانه، تئاتر، نشر، نرم‌افزار، پویانمایی، اسباب‌بازی و... را شامل می‌شود، علاوه بر انتقال فرهنگ، پتانسیل قابل توجهی در تولید درآمد و اشتغال دارند. پژوهش حاضر که خط‌مشی‌های صنایع فرهنگی در ایرانِ پس از انقلاب را بررسی و تحلیل نموده، بر اساس نوع هدف، بنیادی و به لحاظ روش، کیفی و دارای رویکردی استقرایی است. داده‌های آن، اسناد و مدارکی است که از «سامانه جامع جستجوی قوانین و مقررات دولت» جستجو و مورد تحلیل مضمون قرار گرفته است. در این تحقیق خط‌مشی‌های صنایع فرهنگی به دو دسته کلی «کلان و چارچوب‌ساز» و «عینی و عملیاتی» تقسیم شده‌اند. 5 خط‌مشی «اصلاح قوانین، تدوین استانداردها و ضوابط»، «تسهیل‌گری»، «سیاست‌گذاری»، «کاهش تصدی دولت»، «نیروی انسانی» جزو خط‌مشی‌های کلان و چارچوب‌ساز و 6 خط‌مشی «ایجاد و مرمت»، «پرداخت‌ها و تسهیلات»، «تبلیغ و ترویج»، «رونق تولید»، «زیرساخت‌ها، امکانات، تجهیزات، زمین» و «معافیت‌ها» جزو خط‌مشی‌های عینی و عملیاتی دسته‌بندی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


  1. اسمیت، کوین (1392)، درآمدی بر نظریة خطمشی عمومی (تقابل نظری عقلانیتگراها و فرااثباتگراها)، ترجمة حسن دانایی‌فرد، تهران، صفار.
    1. باقری، محمدحسین، عبدالله توکلی و سیدمهدی الوانی (1395)، «سازوکارهای تأثیرگذاری دین در فرآیند سیاست‌گذاری فرهنگی (با تأکید بر مرحلة تدوین)»،‌ دین و ارتباطات، شماره 50، ص5ـ37.
    • تاوز، روث (1395)، درآمدی پیشرفته بر اقتصاد فرهنگ، تهران، تیسا.
    • تشکر، زهرا (1383)، درآمدی بر اقتصاد فرهنگ، تهران، ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﻱ ﻛﺸﻮﺭ.
    • زارعی، مجید (24 شهریور 1395)، «مؤسسات فرهنگی و هنری در آستانة تعطیلی»، دنیای اقتصاد، بخش ویژه‌نامه 63/3275742، https://donya-e-eqtesad.com/.
    • خاشعی، وحید (1390)، طراحی مدل خطمشیگذاری فرهنگی در آموزش عالی، تهران، دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
    • خزائی، حسین (1387)، «جهان معاصر: صنایع فرهنگی و هویت ملی»، زمانه، شماره 67 و 68، ص67ـ74.
    • ساباتیه، پل. ای (1395)، نظریههای فرآیند خطمشی عمومی، ترجمة حسن دانایی‌فرد، تهران، صفار.
    • عزیزی، رضا (1396) «سیر تطور، مؤلفه‌ها، نهادها و فرایند سیاست‌گذاری صنایع فرهنگی در ایالات متحده آمریکا»، حکمتانه، شماره 13، ص73ـ88.
    1. ــــــــــ (1397)، «تحلیل مقایسه‌ای سیاست‌های صنایع فرهنگی ایالات متحده آمریکا و کره جنوبی»، حکمتانه، شماره 18، ص4ـ27.
    2. قلی‌پور، رحمت‌الله (1393)، تصمیمگیری سازمانی و خطمشیگذاری عمومی، تهران، سمت.
    3. کیقبادی، مرضیه، مرضیه فخرایی، سیده‌سارا علوی و سیدعبدالحمید زواری (1387)، شناخت صنعت فرهنگی، قم، ادارة کل تبلیغات اسلامی قم.
    4. محمدی، مهدی (28 اردیبهشت 1395)، «مؤسسات غیرفعال فرهنگی ساماندهی می‌شوند، فعالیت ۴ هزار مؤسسة فرهنگی در کشور. خبرگزاری تسنیمhttps://www.tasnimnews.com/
    5. مقتدائی، مرتضی و علیرضا ازغندی (1395)، «آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری فرهنگی جمهور‌ی اسلامی ایران»، فصلنامة تخصصی علوم سیاسی، شماره 34، ص7ـ 26.
    6. ملکی‌فر، عقیل (1387)، از صنایع فرهنگی تا صنایع خلاق، تهران، اندیشکدة صنعت و فناوری.
    7. ناظمی اردکانی، مهدی و محمد صیادی (1393)، «بررسی وضعیت مؤلفه‌های اقتصاد فرهنگ در ایران؛ مقایسة تطبیقی با کشورهای منتخب دنیا و ارائة راهکارهای بهبود وضعیت اقتصاد فرهنگ در کشور»، فصلنامة راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره 13، ص191ـ225.
    8. نقیب‌السادات، سیدرضا (1387)، «تعریف، ادبیات و نقش صنایع فرهنگی در توسعة همه‌جانبه کشور»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 10، ص16ـ18.
    9. Alhojailan, M. I. (2012), thematic analysis: a critical review of its process and evaluation, West East Journal of Social Sciences, pp.39-47.
    10. Birkland, T. A. (2015), an introduction to the policy process, newyork: Routledge.
    11. Bonet, L. & E. Négrier (2018), The participative turn in cultural policy: Paradigms, models, contexts, Poetics, pp.64-73.
    12. Braun, V. & V. Clarke (2006), Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology, 3(2), pp.77-101.
    13. Fesel, B. & M. Söndermann (2007), Culture and Creative Industries in Germany, Bonn: Auswartiges amt.
    14. Kakiuchi, E. & K. Takeuchi (2014), Creative industries: Reality and potential in Japan, GRIPS, pp.1-19.
    15. MATTOSCIO, N. & D. Furia (2010), A multidimensional model analysis in cultural economics: the Italian case, Tourism Economics, pp.565-583.
    16. Ponnam, A. & J. Dawra (2013), Discerning product benefits through visual thematic analysis, Journal of Product & Brand Management, 22 (1), pp.30-39.
    17. Pratt, A. C. (2004), Mapping the cultural industries: regionalization; the example of south-east England. in: D. Power, & A. Scott, The Cultural Industries and the Production of Culture, pp. 19-36, London: Routledge.
    18. shan, S. l. (2014), Chinese cultural policy and the cultural industries, City, Culture and Society, pp.115-121.
    19. Tower, E. (2017), Cultural Times: A global map for creative industries, oxford: EY: building a better working world.
    20. Zuhdi, U. (2014), Analyzing the Role of Creative Industries in National Economy of Japan: 1995-2005, Scientific Research, pp.197-211.