راه‌کارهای رسول‌خدا(ص) در پیش‌گیری و برون‌برد همسران از اختلافات زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

اختلاف در مناسبات زناشویی همسران هر چند بخشی از زندگی مشترک است اما باید توجه داشت تا بستر آن به راحتی فراهم نیاید و در صورت بروز، راهی برای برون‌رفت از آن یافته گردد چرا که چاره نکردن اختلاف‌ها کشانیده شدن همسران به رویارویی و تنش در زندگی مشترک را به همراه خواهد داشت. کاوشی در تاریخ زندگانی رسول‌خدا(ص) نشان از آن دارد که آن جناب در مواجهه با این مسأله بوده و لذا در ارتباط با آن سفارش‌ها و اقدام‌هایی داشته‌ است. بر این اساس سؤال آن است که پیامبر(ص) در راستای پیشگیری از اختلاف میان همسران چه راه‌کارهایی را ارائه داده است و در زمان بروز اختلاف از چه راه‌کارهایی برای برون‌برد همسران از آن استفاده کرده است؟ استقراء داده‌های مرتبط با این مسأله در دیرین نگاشته‌های تاریخی، حدیثی و تفسیری در نخستین گام و سپس ترکیب‌ اطلاعات هم مضمون در راستای شناخت راه‌کار مورد استفاده در آن محور، روش پژوهش به کار گرفته شده برای پاسخ به پرسش‌هاست. یافته‌ها حکایت از آن دارند که راه‌کارهای پیشگیرانه‌ای حضرت ناظر به دو مقطع پیش از ازدواج و دوران زندگی مشترک چنان بوده‌اند که با کاربست آن‌ها زندگی زوجین به اختلاف دچار نیاید. در صورت بروز تنش هم راه‌کارها به گونه-ای هستند تا مشکل روی داده برطرف شده و همسران به زندگی خود بازگردند. در زمان ناچار بودن به کاربست راه‌کار جدایی نیز باز نهادن مسیر برای بازگشت و توجه به پیامدهایی مانند حضانت فرزندان مورد اهتمام بوده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌ابی‌الدنیا، عبدالله‌بن‌محمد (بی‌تا)، الإخوان، [بی‌جا]، دارالإعتصام.
  3. ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن‌محمد (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز.
  4. ابن‌ابی‌شیبه الکوفی (1409ق)، المصنف، بیروت، دارالفکر.
  5. ابن‌بابویه قمی (شیخ صدوق)، محمدبن‌علی (1376ق)، الأمالی، تهران، کتابچی.
  6. ــــــــــ (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  7. ابن‌حنبل، احمد (بی‌تا)، مسند احمد، بیروت، دارصادر.
  8. ا‌بن‌راهویه، اسحاق (1412ق)، مسند ابن‌راهویه، المدینة المنورة، مکتبة الإیمان.
  9. ابن‌سعد، محمد (1410ق)، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  10. ابن‌ماجه قزوینی، محمدبن‌یزید (بی‌تا)، سنن ابن‌ماجه، بیروت، دارالفکر.
  11. ابوالفتوح رازی، حسین‌بن‌علی(1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
  12. بارباز اصفهانی، نجمه، مریم فاتحی‌زاده و اعظم پرچم (1395)، «مدیریت تعارض‌های زناشویی با رویکرد حل مسئله از منظر مشاورة خانواده و اسلام»، فصلنامة مطالعات راهبردی زنان، سال نوزدهم، شمارة 74، ص67ـ91.
  13. بلاذری، احمدبن‌یحیی (1417ق)، جمل من انساب الأشراف، بیروت، دارالفکر.
  14. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمدبن‌محمد (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  15. حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (بی‌تا)، المستدرک، [بی‌جا]، [بی‌نا].
  16. حکیم‌زاده، فرزانه (1393)، سبک زندگی رسول خداˆ با همسرانش، قم، جامعةالزهراƒ.
  17. خطیب بغدادی، احمدبن‌علی(1417ق)، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  18. دارمی، عبدالله‌بن‌رحمان (1349)، سنن الدارمی، دمشق، مطبعة الإعتدال.
  19. زمخشری، محمودبن‌عمر(1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی.
  20. سالاری‌فر، محمدرضا (1398)، خشونت خانگی علیه زنان؛ بررسی علل و درمان با نگرش به منابع اسلامی، قم، هاجر.
  21. سجستانی، ابی‌داود سلیمان‌بن‌اشعث (1410ق)، سنن ابی‌داود، [بی‌جا]، دارالفکر.
  22. سمرقندی، نصربن‌محمد (بی‌تا)، بحر العلوم (تفسیر سمرقندی)، بیروت، دارالفکر.
  23. سمعانی، منصوربن‌محمد (1418ق)، تفسیر السمعانی، ریاض، دارالوطن.
  24. شافعی، محمدبن‌ادریس(1403ق)، کتاب الأم، بیروت، دارالفکر.
  25. شعیری، محمدبن‌محمد(بی‌تا)، جامع الأخبار، نجف، مطبعة حیدریه.
  26. صنعانی، عبدالرزاق‌بن‌همام (بی‌تا)، المصنف، [بی‌جا]، [بی‌نا].
  27. طبرسی، حسن‌بن‌فضل (1370)، مکارم الأخلاق، قم، الشریف الرضی.
  28. طبری، محمدبن جریر(1412)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة.
  29. طوسی، محمدبن‌حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  30. ــــــــــ (1407ق)، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
  31. طیبی، ناهید (1385)، زن در چشم پیامبرˆ: پژوهشی دربارة رفتارشناسی پیامبرˆ با زنان، قم، بهشت بینش.
  32. قمی، علی‌بن‌ابراهیم (1363ق)، تفسیر القمی، قم، دار الکتاب.
  33. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1429ق)، الکافی، قم، دارالحدیث.
  34. مالک‌بن‌أنس (1406)، الموطأ، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  35. محمدی ری‌شهری، محمد با همکاری عباس پسندیده (1387)، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، قم، دارالحدیث.
  36. مسلم نیشابوری (بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت، دارالفکر.
  37. مقاتل‌بن سلیمان بلخی (1423ق)، تفسیر مقاتل‌بن‌سلیمان، بیروت، دار إحیاء التراث.
  38. نسائی، احمدبن‌شعیب (1348)، سنن النسائی، بیروت، دارالفکر.
  39. واحدی نیشابوری، علی‌بن‌احمد (1411ق)، اسباب النزول، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  40. هوّاری، هودبن‌محکّم (1426ق)، تفسیر کتاب الله العزیز، الجزایر، دارالبصائر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار