صورتبندی مفهومی آرایش‌رسانه‌ای در فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دبیر پژوهش و عضو گروه ارتباطات جامعه المصطفی (بنت الهدی)

2 عضو گروه ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

جنگ‌رسانه‌ای یکی از مهم‌ترین محورهای جنگ هیبریدی است که در عصر اطلاعات با آن مواجه هستیم. عملکرد در این جنگ، نیاز به آرایش خاص خود دارد. آرایش‌رسانه‌ای، مفهوم پیچیده‌ای در جنگ رسانه‌ای است که منابع قدرت را برای تحمیل اراده بر جامعه‌ی هدف، توانمند می‌کند و دربردارنده مفاهیم عملیات‎‌شناختی، عملیات‌اقناعی و عملیات‌روانی است. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، سعی دارد با مشخص کردن جایگاه جنگ‌رسانه‌ای در شبکه جنگ‌های هیبریدی، مفهوم آرایش‌رسانه‌ای را صورتنبدی کرده و در نهایت، الگوی آرایش‌رسانه‌ای در جنگ‌رسانه‌ای را ارائه کند. در این الگو، هیات اندیشه‌ورز بر مبنای دکترین، راهبردها را تدوین کرده و بر اساس راهبردها، مسائل مورد نیاز برای تغییر عقیده در جامعه هدف را تدوین می‌کند و سپس با طرح‌ریزی عملیات، مسائل را با سه نوع عملیات شناختی، اقناعی و روانی در جامعه پمپاژ می‌کند. سپس با بازخوردگیری، مراحل اثرگذاری عملیات را می‌سنجد و بر این مبنا،‌ ادامه عملیات را تدوین‌ و اجرا می‌کند.

کلیدواژه‌ها


  1. آلبرتس، دیوید و دانیل پاپ (1385)، گزیده‌ای از عصر اطلاعات: الزامات امنیت ملی در عصر اطلاعات، ترجمة علی علی‌آبادی و رضا نخجوانی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  2. آل یاسین، جعفر (1405ق)، الفارابی فی حدوده و رسومه، بیروت، عالم الکتب.
  3. احمدی، محمد (1397) رتوریک، از نظریه تا نقد، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  4. اسلامی، اصغر (1392)، «ارتباطات برهانی بنیان فرهنگ و جامعة فاضله در علم مدنی فارابی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال چهارم، شمارة 4، ص5ـ30.
  5. اصغرزاده، مجید و مجید حاجیانی (1395)، «تبیین سازوکارهای تأثیر اقدامات عملیات روانی از منظر رویکرد شناختی، مقابله با عملیات روانی، سال اول، شمارة 1، ص39ـ
  6. اِل‌گرا، جفری (1386)، «جنگ شبکه‌ای متمرکز»، ترجمة محمود فیروزی، مطالعات بسیج، سال یازدهم، شمارة 34، ص107ـ129.
  • امام خمینی (1377)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
  • امیدوارنیا، محمدجواد (1381)، امنیت در قرن بیست‌ویکم: دیدگاه چین، تهران، وزارت امور خارجه.
  • اورنسون، الیوت (1381) روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه حسین شکرکن، تهران: رشد.
  1. باقری، علی و مجید رضاییان (1394)، بررسی فناوری‌های نوین ارتباطی و کاربرد آن در جنگ نرم، در: غلامرضایی، علی‌اصغر و داود نعمتی (1394)، رسانه و جنگ نرم؛ رویکردی فعال، تهران، دانشگاه صداوسیما.
  2. البستانی، محمود (1394)، بلاغت جدید، ترجمة محمدحسن معصومی، قم، مارینا.
  3. بزرگ، حوریه و محمدحسین هاشمیان (1395)، «از حکمت اسلامی تا حکمت هنر اسلامی؛ پژوهشی در باب الگوی جذابیت در پیام رسانی هنری ـ دینی»، فصلنامة آیین حکمت، سال هشتم، شمارة 27، ص 201ـ
  4. بنوا، ویلیام ال. و پاملا جی (1390)، فرایند تأثیرگذاری پیام‌های اقناعی، ترجمة مینو نیکو و ازگن سرکیسیان، تهران، مرکز تحقیقات صداوسیما.
  5. پاتاجو، نوئل (1384)، راهنمای تدوین دکترین، ترجمة داوود علمایی، تهران، دافوس سپاه.
  6. پارسانیا، حمید (1391)، جهان‌های اجتماعی، قم، کتاب فردا.
  • تافلر، آلوین و هیدی تافلر (1375)، جنگ و ضدجنگ، ترجمة شهیندخت خوارزمی، تهران، سیمرغ.
  1. تلخابی، محمود (1397)، «نسبت میان فلسفه و علوم شناختی: تأملی بر دیدگاه پل تاگارد»، تازه‌های علوم شناختی، سال بیستم، شمارة 4، ص10ـ19
  • تن، الکسیس (1388)، نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی، ترجمة نعیم بدیعی، تهران، همشهری.
  1. جمشیدی، محمدحسین (1383)، مبانی و تاریخ اندیشة نظامی در جهان، تهران، دافوس.
  2. جوادی آملی، عبدالله (1417ق)، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، قم، اسرا.
  3. جیسن، اندرس (1396)، جنگ سایبری (تکنیک‌ها، تاکتیک‌ها و ابزارها)، ترجمة طرح فراسازمانی فاوا و همکاران، تهران، صنایع دفاعی.
  4. حبی، محمدباقر(1391)، عصر اطلاعات و عملیات روانی، در: مرادی، حجت‌الله و دیگران (1391)، عملیات روانی و رسانه، تهران، ساقی.
  5. دانش آشتیانی، محمدباقر (1383)، «عوامل مؤثر در تدوین و تبیین دکترین نظامی»، مطالعات دفاعی استراتژیک، سال ششم، شمارة 20، ص31ـ64.
  6. دانکن، مارکسی (1382)، «فرایند طرح‌ریزی عملیات روانی نظامی، فنون و تاکتیک‌ها»، ترجمة پریسا کریمی‌نیا، مطالعات عملیات روانی، سال اول، شمارة 2، ص207ـ254.
  7. درو، دنیس و دان اسنو (1389)، «دکترین نظامی»، ترجمة علی‌اصغر آقابالازاده و محمدرضا لونی، «علوم و فنون نظامی»، سال هفتم، شمارة 19، ص115ـ125.
  8. رنجبران، داود (1388)، جنگ نرم، تهران، ساحل اندیشة تهران.
  9. روشبلاو، آن‌ماری و ادیل یورونیون (1374)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمة سیدمحمد دادگران، تهران، مروارید.
  10. ساروخانی، باقر (1383)، «اقناع غایت ارتباطات»، نامه علوم اجتماعی، سال نوزدهم، شمارة 23، ص93ـ
  11. سون تزو، (1364)، هنر جنگ، ترجمة حسن حبیبی، [بی‌جا]، قلم.
  12. صلواتیان، سیاوش و محمدرضا سیدی (1394)، تدوین راهبردهای سازمان صداوسیمای ج.ا.ا. در جنگ نرم، در: رسانه و جنگ نرم؛ رویکردی فعال، تهران، دانشگاه صداوسیما.
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (1386)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج1 و 15، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
  1. عبدالله‌خانی، علی (1386)، جنگ نرم 3 (نبرد در عصر اطلاعات)، تهران، مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  2. علیدوستی، قاسم (1390) رهیافت سطح شناختی در مطالعه اهداف جنگ نرم، راهبرد فرهنگ، ش16، صص 147-164.
  3. فارابی، ابونصر (1401ق)، تحصیل السعاده، تحقیق جعفر آل یاسین، بیروت، دار الاندلس.
  4. فردنبرگ، جی و گوردن سیلورمن (1388)، علوم‌شناختی: مقدمه‌ای بر مطالعة ذهن، ترجمة محسن افتاده‌حال و دیگران، تهران، مرکز آینده ‌پژوهشی علوم و فناوری دفاعی.
  5. کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات، ج1، ترجمة احد علیقلیان، تهران، طرح‌نو.
  6. کرکی، مهدی (۱۳۸۳)، «جنگ ادراکی شیوة نوین درگیری»، مطالعات عملیات روانی، سال دوم، شمارة 6، ص163ـ176.
  7. کریمی، یوسف (1378) روانشناسی اجتماعی، تهران: ارسباران.
  8. کریمی، سعید و مسعود حبیبی و باقر قائمی‌اصل (1389) رسانه ملی و مهندسی فرهنگی هنجارهای اجتماعی، مهندسی فرهنگی، س5، ش49و50، صص 66-79.
  9. کلانتری، فتح‌الله (1395)، «تدوین راهبردهای جنگ احتمالی آینده با تأکید بر اجرای جنگ هیبریدی»، آینده‌پژوهی دفاعی، سال اول، شمارة 2، ص143ـ
  10. لونی، محمدرضا (1389)، «دکترین نظامی چگونه شکل می‌گیرد»، علوم و فنون نظامی، سال هفتم، شمارة 18، ص65ـ76.
  11. مارشال‌ریو، جان (1398) انگیزش و هیجان، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: ویرایش.
  12. محمدی، مصطفی (1389)، تأثیر فناوری ارتباطات بر جنگ (مطالعة موردی جنگ سایبر)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتة روابط بین‌الملل، دانشگاه اصفهان.
  13. محمدی‌نجم، حسین (1393)، جنگ شناختی، بُعد پنجم جنگ، تهران، صنایع دفاعی.
  14. مرادی، حجت‌الله و دیگران (1397)، عملیات روانی و رسانه، تهران، ساقی.
  15. مک‌کالو، تیموتی و ریچارد جانسون (1395)، جنگ ترکیبی، ترجمة احمد الهیاری، تهران، دافوس.
  16. مهدی‌زاده، سیدمحمد (1389)، نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران، همشهری.
  17. نصر، صلاح (1380)، جنگ روانی، ترجمة محمود حقیقت کاشانی، تهران، سروش.
  18. الهاشمی، احمد (1383)، جواهر البلاغه، ترجمة حسن عرفان، ج2، قم، بلاغت.
  19. هور، ریچارد (1381)، روان‌شناسی تحلیل اطلاعات، ترجمة جواد علاقه‌بند راد، تهران، وزارت امور خارجه.
  20. هیلبزگری، کریس (1381)، جنگ پست‌مدرن: سیاست نوین درگیری، ترجمة احمدرضا تقاء، تهران، دوره عالی جنگ.
  21. یانگ، جفری (1391) شناخت درمانی اختلالات شخصیت، رویکرد طرحواره‌محور، ترجمه علی صاحبی و حسن حمیدپور، بی‌جا: گزیده و ارجمند.
  22. Arquilla, John and David Ronfeldt (2001), Networks and Netwars (The Future of Terror, Crime, and Militancy), RAND Corporation.
  23. Baudrillard, J. (1985), The ecstasy of communication, in H. Foster (ed.) Postmodern Culture. London: Pluto Press: 126–34
  24. Bitzer, Lloyd F (1980) Functional Communication: A Situational Perspective.In Rhetoric In Transition: Ed. Eugene E White: Universty Park, 21-38.
  25. Erbschloe, Michael (1917), Social media warfare: equal weapons for all, Description: Boca Raton.
  26. Huber, Tomas (2014), The Report of United States Army Special Operations Command, New York, Department of Defence U.S.A
  27. Krebs, B (2009, April 15), organized Crime Behind Data Breaches, Retrieved from The Washington Post: http://www.washingtonpost.com
  28. Laughey, Dan (2007), Key Themes in Media Theory, McGrawـHill Education (UK), No.1
  29. Talkhabi M. & Nouri A. (2012), Foundations of cognitive education: Issues and opportunities, Social and Behavioral Sciences.