طراحی الگوی روش‌شناختیِ مستند‌سازی دانش و تجربه‌های مدیریت و فرماندهی شهیدان دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

2 دانشگاه امام صادق، تهران، ایران

چکیده

فرماندهی و مدیریت در دوران دفاع مقدس، گنجینه‌ای ارزشمند و مملو از دانش‌ها، تجربه‌ها و نوآوری‌ها بوده که حفظ، نگهداری و اشاعه آن، امری مهم و ضروری است. از جمله بخش‌های مهم این گنجینه‌ی گران‌بها، تجربه‌های حاصل از مدیریت موفق و اثربخش فرماندهان شهید دفاع مقدس است که در صورت استخراج و بهره‌برداری صحیح از آن‌ها، می‌توان به الگوهای ارزش‌محور و بومی برای اداره سطح خرد و کلان کشور دست یافت. به منظور مستند‌سازی تجربه‌ها و کشف اصول مدیریتی حاکم، مشکلاتی همچون نبود روش‌های شناخته‌شده مستند‌سازی، تجربه‌نگاری ناقص، عدم شناخت از فرآیند تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار و حتی عدم اطلاع از نحوه مستند‌سازی وجود دارد؛ مسئله اصلی این پژوهش، عدم وجود الگوی روش‌شناختی برای مستند‌سازی دانش و تجربه فرماندهی و مدیریت شهدای دفاع مقدس‌ است. پژوهش حاضر از حیث هدفِ کلان بنیادی، از نظر منطق استقرایی، از نظر رویکرد کیفی و از نظر گردآوری داده‌ها به صورت چند‌روشی انجام شد. به منظور طراحی الگوی روش‌شناختیِ مستند‌سازی، 20 مصاحبه کیفی و 25 گروه کانونی با اعضای 5 تا 8 نفر انجام شد. نمونه‌گیری این پژوهش به صورت هدفمند بوده و تحلیل داده‌ها با روش تحلیل مضمون صورت می‌گیرد. سرانجام، با تجزیه‌وتحلیل یافته‌های حاصل از پژوهش، ابعاد الگوی روش‌شناختی برای مستند‌سازی دانش و تجربه‌های مدیریت و فرماندهی شهیدان دفاع مقدس شناسایی شد؛ این ابعاد شامل بعد فرآیندی، بعد اجرایی، بعد نظارتی و بعد زمینه‌ای (‌محیطی)‌ است.

کلیدواژه‌ها


اشتریان، کیومرث (1392)، مستندسازی تجارب مدیریتی در شهرداری تهران، تهران، معاونت امور فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران.
الهی، شعبان، و علی بهاری فر، و علی صالحی (1384)، طراحی ساختار ‌‌مستندسازی تجربه‌های مدیران، مجله علمی-پژوهشی مدرس علوم انسانی- پژوهش های مدیریت در ایران، ش 42، ص 23-52.
انواری رستمی، علی اصغر و بهنام شهائی (1388)، مدیریت دانش و سازمان یادگیرنده: تحلیلی بر نقش مستند‌سازی دانش و تجربه، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 1، ش 2، صص 3-18.
تولایی، روح‌الله (1387)، ارائه مدل بومی مستند‌سازی تجربه‌های خبرگان در صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، س 2، ش 5، صص 51-78.
جعفری مقدم، سعید (1385)، مستند‌سازی تجربه‌های مدیران از دیدگاه مدیریت دانش، کرج، موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
خاکی، غلامرضا (1390)، فرآیندی برای نظریه پردازی براساس دانش پنهان منابع انسانی- مورد پژوهی: صنعت آب و برق؛ دو فصلنامه پژوهشی مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، س 3، ش 1، صص 27-52.
داونپورت، تامس اچ، و لارنس پروساک(1379)، مدیریت دانش، ترجمه حسین رحمان سرشت. تهران: ساپکو.
رضوانیان، اویس، و سیدعلیرضا متلیان (۱۳۸۵)، کسب دانش مدیران ارشد؛ دستاوردها و چالش‌ها مطالعه موردی صنعت پتروشیمی ایران، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت فناوری اطلاعات و توسعه، تهران، هتل المپیک.
سرلک، محمدعلی (1386)، مدیریت دانش، چ 1، تهران: دانشگاه پیام نور.
ضیایی، ثریا، و ثامنه توکلی (1394)، مستندسازی تجربیات: تحلیلی بر عوامل رفتاری و فرهنگی مدیران مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، دوره 26، ش 104، 140-154.
عباچی، امیر (1392)، بررسی تاثیر استفاده از الگوی داستان گویی در اشتراک دانش سازمانی، مطالعه موردی: دوره آموزشی مدیریت موفق شعب- روسای شعب استان یزد.
مردانی، امیرحسین، و محسن نظرزاده (1388)، مستندسازی تحربه‌‌‌ها: ضرورتی برای خلق سازمانی دانش مدار در کتابخانه‌ها، مجموعه مقالات همایش مدیریت دانش: پیوند‌‌‌ها و بر هم کنش‌‌‌ها، تهران: کتابدار.
نامداریان، لیلا (1395)، ارائه الگویی برای مستندسازی تجربیات سازمانی مدیران با رویکرد مدیریت دانش، اولین کنفرانس ملی مدیریت و اقتصاد جهانی، تهران.
Becker, K., & Ghedini, C. (2005). A documentation infrastructure for the management of data mining projects. Information and Software Technology, 47 (2) , 95–111.
Chatti, Mohamed Amine (2012) : Knowledge management: a personal knowledge network perspective. In J of Knowledge Management 16 (5) , pp.829–844.
Dalkir, K., & Liebowitz, J. (2011). Knowledge management in theory and practice. MIT press.
Efimova, L. (2005) , ‘‘Understanding personal knowledge management: a weblog case’’,
Enting, J., Huirne, R. B. M., Dijkhuizen, A. A., & Tielen, M. J. M. (1999). A knowledge documentation methodology for knowledge-based system development: an example in animal health management. Computers and Electronics in Agriculture, 22 (2) , 117-129.
Gibson, W. J., & Brown, A. (2009). Working with qualitative data. London, Thousand Oaks, Calif.: SAGE.
Grabowski, M., Massey, A. P., & Wallace, W. A. (1992). Focus groups as a group knowledge acquisition technique. Knowledge Acquisition, 4 (4) , 407-425.
Grundspenkis, J. (2007) , ‘‘Agent based approach for organization and personal knowledge modelling: knowledge management perspective’’, Journal of Intelligent Manufacturing, Vol. 18 No. 4, pp. 451-7.
Haggie, K., & Kingston, J. (2003). Choosing Your Knowledge Management Strategy. Journal of Knowledge Management Practice.
Koontz, H. (1964). Toward Unified Theory of Management (1st Ed.). US: McGraw-Hill Inc.
McFarland, D. E. (1986). The managerial imperative: The age of macromanagement. Cambridge Mass, Ballinger.
Milton, N. R. (2007). Knowledge acquisition in practice: a step-by-step guide. Springer Science & Business Media.
Mohammad, A. H., & Al Saiyd, N. (2010). A framework for expert knowledge acquisition. IJCSNS, 10 (11) , 145-156.
Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The knowledge-creating company: How Japanese companies create the dynamics of innovation. New York: Oxford University Press.
Nonaka, I., & von Krogh, G. (2009). Tacit knowledge and knowledge conversion: Controversy and advancement in organizational knowledge creation theory. Organization Science.
Nonaka, I; Takeuchi, H (2019): The wise company. How companies create continuous innovation. New York NY: Oxford University Press.
Pauleen, D.J. and Gorman, G.E. (2011) , Personal Knowledge Management: Individual, Organizational and Social Perspectives, Gower Publishing Limited, Farnham.
Plessis, M. (2007). The role of knowledge management in innovation. Journal of Knowledge Management.
Pollard, D. (2008) , ‘‘PKM: a bottom-up approach to knowledge management’’, in Srikantaiah, T. and Koenig, M. (Eds) , Knowledge Management in Practice: Connections and Context, Information Today, Medford, NJ, pp. 95-114.
Smedley, J. (2009) , ‘‘Modelling personal knowledge management’’, OR Insight, Vol. 22 No. 4, 221-33
Wright, K. (2005) , ‘‘Personal knowledge management: supporting individual knowledge worker performance’’, Knowledge Management Research & Practice, Vol. 3 No. 3, pp. 156-65.