انقلابی‌گری و موقعیت‌سازهای هرمنوتیکیِ آن در سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 دانشجوی دکتری سیاست گذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم ع

چکیده

نظام‌سازی در مقابل انقلابی‌گری، دوطرف یک پیوستار هستند که بی‌ثباتی در موضع‌گیری نسبت به این دو در فرایند سیاستگذاری کشور، متأثر از رخدادهایی همچون چرخش‌های سیاسی و انتخاباتی، سلسله‌ای از موقعیت‌های هرمنوتیکی را رقم زده است. چنین چرخش‌هایی، با ماهیت سیاستگذاری که امری بلندمدت و گسترده است، سازگاری ندارد و منجر به اتلاف سرمایه، وقت و ظرفیت‌ها و سردرگمی و ناامیدی جامعه است. فهم سیاستگذار از رخدادها، متأثر از انتخاب‌های پیشین او و موقعیت هرمنوتیکی اوست. برخی از موقعیت‌های هرمنوتیکی، خود مؤثر در شکل‌گیری سایر موقعیت‌ها هستند که به آنها موقعیت‌سازهای هرمنوتیکی اطلاق می‌شود. ممکن است برخی از موقعیت‌سازها، کلیدی باشند و با هر انتخاب در آنها، انبوهی از موقعیتهای هرمنوتیکی بصورت سلسله‌وار بوجود آید.
با استفاده از روش تحلیل مضمون در این تحقیق، مواضع تقابلی در حیطه انقلابی‌گری جمهوری اسلامی، مبتنی بر شش منبع استخراج شده و طی 11 گام و نیز با استعمال شیوه ISM، یک موقعیت‌سازِ کلیدی هرمنوتیکی شامل: «نهضت‌گرایی و نظام‌سازی»، یک موقعیت پایه هرمنوتیکی شامل: «خودمرکز بینی یا پذیرش و درک دیگری» و هفت موقعیت تقابلی شامل: «مستکبر یا قدرت جهانی»، «گارد بسته یا آغوش باز در مقابل آمریکا»، «استراتژی استکبارستیزی یا تاکتیک استکبارستیزی»، «تعامل با جهان یا گسترش نفوذ انقلاب اسلامی»، «پاسخگویی یا مطالبه‌گری جمهوری اسلامی»، «خضوع یا ظلم‌ستیزی» و «خودی و غیرخودی» مشخص و تبیین شده است. در انتها اهم مسائل هرمنوتیکی در حیطه انقلابی‌گری بر اساس روابط موقعیت‌سازهای کلیدی هرمنوتیکی واکاوی شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آذر، عادل وکریم بیات (1387)، «طراحی مدل فرایند محوری کسب و کار با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM)»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت فناوری اطلاعات، دورة 1، شمارة 1، ص3ـ 18.
  2. اسمیت، فیلیپ (1383)، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمة حسن پویان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    1. اشتریان، کیومرث (1391)، مقدمه‌ای بر روش سیاست‌گذاری فرهنگی، تهران، جامعه‌شناسان.
    2. باشگاه خبرنگاران جوان، مدافعان حرم، مظلومیت در عین اقتدار، 23/5/1396، دسترسی در 13/6/1397: https: //www.yjc.ir/fa/news/6201990
    3. بنیانیان، حسن (1386)، فرهنگ و توسعه: خط‌مشی گذاری برای تقویت فرهنگ توسعه در ایران، تهران، امیرکبیر.
    4. بهادری، افسانه (1376)، درآمدی بر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران، مرکز پژوهش‌های بنیادی.
    5. پارسونز، واین (1385)، مبانی سیاست‌گذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها، ج1، ترجمة حمیدرضا ملک‌محمدی، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی غیرانتفاعی.
    6. پزشکی، محمد، سیدمحمدعلی حسینی‌زاده، عبدالوهاب فراتی، مصطفی ملکوتیان و سیدصادق حقیقت (1383)، انقلاب اسلامی و چرایی و چگونگی رخداد آن، قم، نشر معارف.
    7. پهلوان، چنگیز (1390)، فرهنگ‌شناسی: گفتارهایی در زمینه فرهنگ و تمدن، تهران، نشر قطره.
    8. تابان، محمد، اردشیر شیری، مهدی اکبرنژاد و صفورا یوسفیان (1395)، «نظام‌سازی اسلامی در حوزه اجتماعی از منظر علم مدیریت و فقه اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های علم و دین، دورة 7، شمارة 14، ص2ـ24.
    9. حاجیانی، ابراهیم (1391)، «رویکرد ماتریسی در برنامه‌ریزی فرهنگی»، در: مجموعه مقالات همایش ماتریس فرهنگی: مدیریت استراتژیک فرهنگی شهر تهران (ماتریس فرهنگی)، ج1، تهران، انتشارات تیسا، ص137ـ 198.
    10. حجاریان، سعید (1397)، «سیاستگزاری و سیاست‌گذاری»، دسترسی در 11/6/1397: gl/spNMXb
    11. خاشعی، وحید (1390)، طراحی مدل خط مشی‌گذاری فرهنگی در آموزش عالی، تهران، دفتر مطالعات فرهنگی و برنامه‌ریزی اجتماعی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت فرهنگی و اجتماعی).
    12. خبرآنلاین، صالحی: تعلیق تصمیم نظام بود، 26/12/1388، دسترسی در 14/6/1397:
      https: //www.khabaronline.ir/detail/50131/World/nuclear
    13. خبرگزاری تسنیم، متن کامل سخنان شش کاندیدای ریاست‌‌جمهوری در اولین مناظره، 8/2/1396، دسترسی در 13/6/1397: https: //www.tasnimnews.com/fa/news/1396/02/08/1391866
    14. خبرگزاری فارس، متن کامل نامه تاریخی امام خمینی به گورباچف و پاسخ گورباچف، 11/10/1367، دسترسی در 14/6/1397: https: //www.farsnews.com/news/8510090317
    15. خمینی، سیدروح‌الله (1389)، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینیŠ، ج9 و ج21، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینىŠ.
    16. خنیفر، حسین و ناهید مسلمی (1396)، اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی: رویکردی نو و کاربردی، تهران، انتشارات نگاه دانش، چاپ اول.
    17. دانایی‌فرد، حسن، سیدمهدی الوانی و عادل آذر (1387)، روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران، صفار.
    18. رهدار، احمد (1397)، «سنجش مقاومت تمدنی در جمهوری اسلامی ایران»، در: محمدرضا بهمنی خدنگ،‌‌ عیار تمدنی جمهوری اسلامی ایران، ص148ـ224.
    19. ریکور، پل (1393)، درباره ترجمه، ترجمة مدیا کاشیگر، تهران، نشر افق.
    20. زیباکلام، صادق، شعارنه غزه، نه لبنان شعار درستی بود!، افکار نیوز، 6/5/1393، دسترسی در 13/6/1397: https: //www.afkarnews.com
    21. سرل، جان، آر. (1382)، ذهن، مغز و علم، ترجمة امیر دیوانی، قم، بوستان کتاب، چاپ اول.
    22. شافریتز، جی. ام و کریستوفر پی. بریک (1390)، سیاست‌گذاری عمومی در ایالات متحده آمریکا، ترجمة حمیدرضا ملک‌محمدی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق†.
    23. صالحی امیری، سیدرضا و الهه حیدری‌زاده (1389)، ضرورت برنامه‌ریزی فرهنگی در برنامه‌‌های توسعه: مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
    24. صدر، سیدمحمدباقر (بی‌تا)، اقتصاد ما (بررسی‌هایی درباره مکتب اقتصادی اسلام)، ج1، ترجمة محمدکاظم موسوی، تهران، انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
    25. ــــــــــ (بی‌تا)، اقتصاد ما (بررسی‌هایی درباره مکتب اقتصادی اسلام)، ج2، ترجمة عبدالعلی اسپهبدی، تهران، انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
    26. طبرسا، غلامعلی (1382)، «تبیین چالش‌های فراروی سیاست‌گذاری در حوزه فرهنگ»، تهران، مجموعه مقالات همایش سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز، مرکز بازشناسی اسلام و ایران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ص89ـ 101.
    27. عابدی جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‌زاده (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شمارة 2 (پیاپی10)، ص152ـ 198.
    28. غلامرضا کاشی، محمدجواد (1382)، سیاست‌گذاری اقتدارگرایانه و دموکراتیک فرهنگی: طرحی برای یک الگوی جانشین، مرکز بازشناسی اسلام و ایران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    29. فاضلی، نعمت‌الله و مرتضی قلیچ (1392)، نگرشی نو به سیاست فرهنگی: سیاست فرهنگی از دیدگاه مطالعات فرهنگی، نگاشت شهر فرهنگ و اجتماع، تهران، انتشارات تیسا، چاپ اول.
    30. فکوهی، ناصر (1394)، صد و یک پرسش از فرهنگ: کتاب انسان شناخت (اول). تهران، انتشارات تیسا.
    31. فیروزجائیان، علی‌اصغر، مجتبی فیروزجائیان، سیدحمید هاشمی پطرودی و فاطمه غلامرضازاده (1392)، «کاربرد تکنیک مدل‌‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) درمطالعات گردشگری: تحلیلی با رویکرد آسیب‌شناسانه»، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دورة 2، شمارة 6، ص129ـ 159.
    32. کاوسی، اسماعیل و فرزانه چاوش‌باشی (1389)، دولت و برنامه‌ریزی فرهنگی، مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
    33. کرباسیان، مهدی، اعظم خبوشانی، محمد جوانمردی و سیدمحمود زنجیرچی (1390)، «کاربرد مدل (ISM) جهت سطح‌بندی شاخص‌های انتخاب تأمین‌کنندگان چابک و رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان با استفاده از روشTOPSIS-AHP فازی»، مجله علمی ـ پژوهشی مدیریت تولید و عملیات، سال 2، شمارة 2، ص135ـ107.
    34. گوییگان، جیم مک (1388)، بازاندیشی در سیاست فرهنگی، ترجمة نعمت‌الله فاضلی، تهران، دانشگاه امام صادق†.
    35. مناظره (متن مناظره‌های انتخاباتی یازدهمین دوره ریاست جمهوری خرداد 1392)، تهران، سروش.
    36. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (1372)، کلمات قصار امام خمینیŠ، پندها و حکمت‌ها.
    37. ناظمی اردکانی، مهدی (1384)، درآمدی بر طراحی نظام جامع فرهنگی بسیج، کمیسیون فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
    38. نوایی، علی‌اکبر (1378)، نظام‌‌سازی شریعت و فقه از منظر امام خمینیŠ، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
    39. واعظ، زهرا، رتبه جدید ایران در«شاخص رفاه»، روزنامه دنیای اقتصاد، 19/8/1390، شمارة خبر: 425260، دسترسی در 1/8/1397: https: //donya-e-eqtesad.com
    40. واعظی، احمد (1392)، نظریه تفسیر متن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • ــــــــــ (1393)، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، چاپ هفتم.
    1. الوانی، سیدمهدی و فتاح شریف‌زاده (1386)، فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
    2. هاولت، مایکل، ام. پرل رامش و آنتونی پرل (1394)، مطالعه خط‌مشی عمومی، ترجمة عباس منوریان و ابراهیم گلشن، تهران، مؤسسه کتاب مهربان نشر.
    3. همایی، خلیل، نهضت‌گرایی یا نظام‌سازی؟، 1/3/1392، دسترسی 14/6/1397:http: //radnevesht.com
    4. Boyatzis, Richard E. (1998), Transforming Qualitative Information: Thematic Analysis and Code Development. Sage Publications.
    5. Braun, Virginia and Victoria Clarke (2006), Using thematic analysis, in: psychology. Qualitative Research in Psychology, 3 (2), pp. 77-101”. available online at http: //www.informaworld.com.
    6. Cochran, Charles L. and Eloise F. Malone (2005), Public policy: Perspectives and choices, 3. ed. Boulder, Colorado: Lynne Rienner.
    7. Dye, Thomas R. (2013), Understanding public policy, 14 ed., internat. ed. Boston, Mass. [u.a.]: Pearson.
    8. Gadamer, Hans – Georg (2004), Truth and Method (Continuum Impacts). 1st ed. Continuum.
    9. Kannan, G., Pokharel, Sh. and Sasi Kumar, P. (2009), A hybrid approach using ISM and fuzzy TOPSIS for the selection of reverse logistics provider, Resources, Conservation and Recycling, 54 (1), 28-36.
    10. Matarasso, François and Charles Landry (1999), Balancing act: twenty - one strategic dilemmasin cultural policy, vol.4, Belgium: Council of Europe Publishing.
    11. Mayers, James and Stephen Bass, eds. (2004), Policy that works for forests and people: Real prospects for governance and livelihoods, Sterling, VA: Earthscan.
    12. Medawar, Peter B. (2013), Induction and Intuition in Scientific Thought, Taylor & Francis.
    13. Palmer, Richard E. (2000), Hermeneutics: Interpretation theory, in: Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer. [Reprinted 2000]. Northwestern University studies in phenomenology & existential philosophy. Evanston [Ill.]: Northwestern University Press, 2000.
    14. Shafritz, Jay M. and Christopher P. Borick (2008), Introducing public policy, New York [u.a.], Pearson Longman.
    15. Warfield, John, N. (1974), “Developing Interconnection Matrices in Structural Modeling”. IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics SMC-4, no.1, pp.82-87.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار