بازخوانی مبانی ارزشی سیاست‌پردازی در حوزة عفاف و حجاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

سیاست‌ها به طور کلّی از مجموعه متنوعی از مبانی فلسفی، فقهی، حقوقی، ارزشی و ایدئولوژیک تغذیه می‌شوند که این مقاله از میان انواع گوناگون مبانی، بر مبانی ارزشی تمرکز دارد. مبانی ارزشی پذیرفته‌شده از سوی سیاست‌پژوهان و سیاست‌گذاران به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر در جریان سیاست‌پردازی و سیاست‌گذاری دخالت می‌کنند، گرچه به آنها تصریح یا حتی التفات نشود. این مقاله با رویکردی عقلانی – اجتهادی به بازخوانی مهم‌ترین مبانی ارزشی مؤثر بر سیاست‌پردازی عفاف و حجاب پرداخته است. بر اساس نتائج تحقیق، نظام اسلامی باید سیاست‌های خود در زمینة عفاف و حجاب را بر مجموعه‌ای از مبانی ارزشی استوار سازد که در چهار محور خلاصه می‌شوند: مبانی فقهی (شامل تکالیف فردی در زمینه‌های پوشش، نگاه به جنس مخالف و سایر روابط زن و مرد و تکالیف اجتماعی در سه حوزة تعلیم و تربیت، حمایت و نظارت)، مبانی حقوقی (شامل حق آزادی، حق کرامت انسانی، حق حریم خصوصی و تلفیق حق‌گرایی و وظیفه‌گرایی)، چارچوب مرجع ارزش‌گذاری و نظریة جنسی.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.
  2. احسائى، ابن ابى­جمهور (1405ق.). عوالی اللئالی العزیزیه، (4 جلد)، قم: دار سیدالشهداء للنشر.‌
  3. امام خمینی، سید روح‌الله (1389). صحیفه امام، (22 جلد)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  4. امام خمینی، سید روح‌الله (1381ق). المکاسب المحرّمه، قم: [بی‌نا].
  5. بحرانى، محمدسند (1426ق.). أسُسُ النظام السیاسی عند الإمامیه، تقریر: سید محمدحسن رضوى و مصطفی اسکندرى، ‌قم: مکتبه فدک.‌
  6. بستان نجفی، طرح پژوهشی فقه عفاف جنسی (در دست اجرا).
  7. بستان نجفی، حسین (1390). گامی به سوی علم دینی (2): روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  8. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1366). تصنیف غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: مصطفی درایتی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  9. جوادى آملى، عبدالله (1371). زن در آیینه جلال و جمال، تهران: مرکز نشر فرهنگى رجاء.

10.حرّ عاملی، محمد بن الحسن (1409ق.). وسائل الشیعه (30 جلد)، قم: مؤسسه آل‌البیت (ع).

11.سروش، محمد (1381). آزادی، عقل و ایمان، قم: دبیرخانه مجلس خبرگان، مرکز تحقیقات علمی.

12.سروش، محمد (1394). احکام حریم خصوصی بر اساس منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

13.سروش، محمد (1393). مبانی حریم خصوصی بر اساس منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران: سمت.

14.طباطبایى، سید محمدحسین ([بی‌تا]). المیزان فى تفسیر القرآن (20 جلد)، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

15.کلینی، محمدبن­یعقوب (1407ق.). الکافی (8 جلد)، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

16.گَرِت، استفانى (1380). جامعه‌شناسى جنسیت، ترجمه کتایون بقایى، تهران: نشر دیگر.

17.متّقی هندى، على بن حسام‌الدین (1409ق.). کنز العمّال (16 جلد)، بیروت: مؤسسه الرساله.

18.مجلسی، محمدباقر (1403ق.‏). بحار الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربى.

19.مراغى، سید میرعبدالفتاح (1417ق.). العناوین الفقهیه، (2 جلد)، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

20.نجفی، محمدحسن ([بى‌تا]). جواهر الکلام فی شرح شرائع ‌الاسلام (43 جلد)، بیروت: دار احیاء التراث العربى.

21.نورى، میرزا حسین (1408ق.). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، (18 جلد)، بیروت: مؤسسه آل‌البیت (ع).

-      Howlett, Michael; Ramesh, M. and Perl, Anthony (2009). Studying Public Policy: Policy Cycles & Policy Subsystems, Oxford: Oxford University Press.